علی میرزایی؛ بازار: توسعه در سطح کلان یک کشور مشروط بر پیشرفت جامع کل اقتصاد آن کشور است. عواملی مانند؛ رشد تولید ناخالص داخلی، نرخ اشتغال، تورم، تراز تجاری جهانی به ثبات کلی اقتصادی متکی و تاکید دارند. متولیان صنعت خودرو بارها شعار توسعه این صنعت را بیان کردند، اما شاید نیاز باشد که مفهوم توسعه جهت اطلاع وزارت صمت بار دیگر عنوان شود؛ توسعه بیانگر تولید ثروت ملی، بهبود زیرساخت ها، پیشرفت های تکنولوژیکی کلیدی و ارتقای کیفیت است. در کشورهای غربی و توسعه یافته، پارامترهای اساسی جهت ارزیابی توسعه در سطح کلان وجود دارد که شامل؛ تولید ناخالص داخلی، امید به زندگی، تحصیلات، درآمد سرانه و دسترسی به مراقبت های بهداشتی، آموزش و پرورش و غیره است. نکته مهم اینجاست که سیستم حمل و نقل پایدار و صنعت خودرو شکوفا جزو ارکان کلیدی این پارامتر ها است؛ به عبارتی سطح فعالیت های صنعتی، پیشرفت های تکنولوژیکی، تراز تجاری و صنعتی جهانی شاخص های حیاتی مسیر توسعه یک صنعت یا کشور هستند. در ادامه به بررسی توسعه و پیشرفت صنعت خودرو می پردازیم:
نگاهی به مفهوم توسعه
توسعه کلان و افزایش قدرت خرید مشتریان با یک دیگر مرتبط و در تعامل هستند. این دو مولفه ارتباط مستقیمی با سیاست ها و مقررات دولت ها دارند. با رشد مثبت اقتصادی یک کشور، افراد عموماً درآمد بالاتری را تجربه می کنند که منجر به افزایش مصرف کالاها و خدمات می شود. سیاست های که دولت برای اقدامات مالی و پولی با تأثیر بر نرخ های بهره، مالیات و مخارج اتخاذ می کند، می تواند رفتار مصرفکننده و تحولات بازار (تورم و رکود) را بهطور چشمگیری کنترل کند. طی ۴۰ سال گذشته در غرب، ثبات و رشد اقتصادی، قدرت مصرفکننده را تقویت کرده؛ در نتیجه سبب تشویق رشد هزینه ها برای اقلام ضروری و غیر ضروری شده است. با این حال، قدرت خرسد مشتریان در بازار خودرو غرب این روزها به چالش کشیده شده است. افزایش آگاهی مردم از مفاهیم پایداری و پارامترهای زیست محیطی را می توان دو دلیل محکم چالش مذکور معرفی کرد. به طور فزاینده ای رقابت ژئوپلیتیکی غرب و شرق نیز تاثیر مداوم بر سیاستگذاری تجاری در دنیا داشته است.
اگر تقاضای مصرفی جامعه در بازار خودرو به درستی مدیریت نشود، احتمال افزایش فشار از سوی مشتریان جهت واردات خودرو بیشتر خواهد شد
نقش دولت و سیاست اقتصادی در صنعت خودرو
دولت ها مسئولیت سنگین هدایت اقتصاد کلان را به سمت تولید و پیشرفت های کلیدی فناوری برای افزایش ثروت ملی به عهده دارند. با انجام آگاهانه این وظیفه، یک کشور می تواند رشد واقعی را در صحنه جهانی حفظ کند. فرهنگ افزایش تولید داخلی با کیفیت در درازمدت با برنامه ریزی دقیق، سرمایهگذاری زیرساختی و فعالیت های اقتصادی، بر بخش تقاضای اقتصادی متمرکز و هدفمند از وظایف دولت ها است. نمونه بارز این مساله عملکرد دولت چین طی سال های اخیر بوده که رشد اقتصادی مثبت و تسخیر بازار با منفعت از تراز تجارت جهانی را ایجاد کرده است.
حال اگر تقاضای مصرفی جامعه در بازار خودرو به درستی مدیریت نشود، احتمال افزایش فشار از سوی مشتریان جهت واردات خودرو بیشتر خواهد شد. این مهم سبب عدم تعادل اقتصادی و از بین رفتن تنظیم گری بازار توسط دولت خواهد شد.
دولت ها نیز نه تنها در کنترل و تنظیم گری بازار نقش مثبتی نداشتند، بلکه بر تبل مصرف گرایی برای ارائه تصویری مصنوعی از پیشرفت و مدرنیته صنعت و بازار خودرو در کشور مشارکت کردند
مفاهیم توسعه و چالش خودروسازی در ایران
متاسفانه آنچه طی سال های اخیر در صنعت خودرو و تنظیم گری بازار در کشور تجربه کردیم؛ ناشی از فرهنگ غالب مصرف گرایی بود. دولت ها نیز نه تنها در کنترل و تنظیم گری بازار نقش مثبتی نداشتند، بلکه بر تبل مصرف گرایی برای ارائه تصویری مصنوعی از پیشرفت و مدرنیته صنعت و بازار خودرو در کشور مشارکت کردند. 《نمونه بارز این مساله برگزاری نمایشگاه تحول صنعت خودرو طی هفته گذشته بود که صف آرایی خودروهای تولید یا مونتاژ چین، محور تحول صنعت خودرو را دگرگون کرده بود. 》جبر تحریم های ظالمانه سبب تغییر پارامترهای اقتصادی شده، از همان رو فروش نفت به عنوان درآمد ملی کاهش یافته است. در این شرایط دولت باید اولویت خود را پرداختن به جهش تولید و رشد زیربنایی مسائل اقتصادی قرار تا با نابرابری و کمبود زیرساخت ها مبارزه کند.
متاسفانه سیاست اشتباه مصرف گرایی ترویج یافته که یک حس سطحی توسعه ایجاد کرده است. فشار جهت افزایش مصرف اقلام غیر ضروری مانند واردات خودروهای دست دوم می تواند منابع محدود ملی را تحت فشار قرار و منجر به تخریب محیط زیست و ایجاد اقدامات اقتصادی ناپایدار شود. آنچه که اکنون کشور به آن نیاز دارد؛ تفکر کلان بهبود حمل و نقل پیشرفته به جای گسترش خودروی شخصی به کمک واردات محصولات کرده است. اتکای بیش از حد سیاست گذاران ما به تشویق (ناخواسته) مصرف گرایی می تواند اقتصاد ایران را در برابر شوک ها و نوسانات بازارهای جهانی آسیب پذیر کند.
تنظیم گرها و قانونگذاران در ایران باید با ایجاد زیرساخت های مناسب برای بهبود عرضه، اصلاح در معادله اقتصادی را ایجاد کنند. به بیانی بهتر نباید در نمایشگاه تحول صنعت خودرو، پیشرفت محصولات چینی وارداتی را به عنوان توسعه صنعتی ایران معرفی کنند. دولت به طور ناخواسته به سمت تقاضای بی حد و حصر بازار رفته است، از همین رو توسعه بنیادین و معقول عرضه خودرو را افزایش نداده است. نهایتا این سیاست گذاری ها در دراز مدت تیشه به ریشه صنعت خودرو ایران خواهد زد که هرج و مرج بازار را افزایش و ارزی که به زحمت وارد کشور شده به هدر خواهد برد.
در اینجا باید به وزیر صمت دولت چهاردهم گفت که وضعیت صنعت و بازار خودرو ایران بسیار نگران کننده است؛ زیرا حل درست معادله عرضه و تقاضا خودرو در بازار جای خود را به مصرف گرایی و ظاهر سازی متولیان این صنعت داده است. این وضعیت پارامترهای اقتصادی کشور را غیرقابل کنترل خواهد کرد و در درازمدت تراز تجاری ایران را با کشورهایی مانند چین منفی تر می کند.
source