خودروهای خودران؛ از ضوابط صدور گواهی‌ نامه تا مقررات تردد

با بالا گرفتن بحث خودروهای خودران و شتاب‌گیری پیشرفت‌های حاصل‌شده در این بخش، طی سال ۲۰۲۲ تهیه و تدوین مقررات خودروهای خودران در بسیاری از کشورها جدی‌تر گرفته شد؛ مقررات مهمی که مربوط به سیستم‌های رانندگی پیشرفته هستند. این در حالی است که در کشور، تهیه و تدوین مقررات خودروهای متصل (Connected Car)‌ که می‌تواند استفاده از قابلیت‌های خودران را تسهیل کند، همچنان با کندی و ملاحظات بسیار پیش می‌رود.

در این راستا، پس از تعیین ایرانسل به‌عنوان اپراتور خودروهای متصل، دو نهاد مرجع مرتبط با این موضوع در کشور یعنی شورای‌عالی فضای مجازی و سازمان پدافند غیرعامل، برخی ملاحظات امنیتی را درخصوص تعیین سطح دسترسی اطلاعاتی که توسط خودرو ارسال و دریافت می‌شود را مطرح کرده‌اند که در حال بررسی است تا در آیین‌نامه‌های اجرایی مربوط به‌خودروهای متصل لحاظ شود.

تایید نوع خودروهای خودران

مقررات پیش‌نویس اتحادیه اروپا، شرایط فنی، ارزیابی و الزامات آزمایشی برای تأیید نوع خودرو های کاملا خودران را تعیین کرده و راه را برای استقرار کامل روبوتاکسی‌ها، شاتل‌های خودران و وسایل‌نقلیه در شهرهای اروپایی باز می‌کند. این اولین مقررات جامع در سراسر جهان است که به تایید نوع خودروهای بدون راننده (سطح ۴) می‌پردازد.

حرکت بین خطوط خودروهای خودران

مقررات سازمان ملل متحد نیز حداکثر سرعت سیستم‌های نگهداری خودکار خط (ALKS) در خودروهای سواری و وسایل نقلیه سبک را تا ۱۳۰کیلومتر در ساعت در بزرگراه‌های دوطرفه جداشده توسط موانع فیزیکی را توسعه داده و تغییر حرکت بین خطوط را برای خودروهای خودران مجاز کرده است. این مقررات که در چارچوب خودروهای خودران کمیسیون اقتصادی اروپا از سوی سازمان ملل متحد تدوین شده است، یک قدم مهم روبه‌جلو در خودروهای خودران سطح ۳ بوده که پس از تصمیم‌گیری سازمان ملل متحد در مورد توسعه ALKS، برای خودروهای سنگین ازجمله کامیون‌ها و اتوبوس‌ها نیز اتخاذ شد.

اعطای گواهینامه به خودروهای خودران

مقررات ADS اتحادیه اروپا، تولیدکنندگان را برای ارائه انواع داده‌ها و مستندات، ازجمله مجموعه شبیه‌سازی‌ها و آزمایش‌هایی که برای اطمینان از ایمنی انجام شده‌اند، مجاب می‌کند. در این راستا، بین ناظرین و تولیدکنندگان اتفاق نظر گسترده‌ای درباره اعطای گواهینامه به خودروهای خودران وجود دارد که عمدتا شامل آزمایش بر اساس سناریوهای احتمالی خواهد بود. یعنی پاسخ یک خودرو خودران به انواع سناریوهای پیش‌بینی شده‌ای که ممکن است در جاده با آن‌ها مواجه شود.

این آزمایش‌ها در برخی موارد می‌توانند فیزیکی باشند، اما بیشتر آن‌ها براساس شبیه‌سازی انجام می‌شوند. برای ایجاد یک محصول کاملا ایمن، شرکت‌ها باید کاربران را از قابلیت‌های سیستم آگاه کنند. در مورد خودروهای خودران، دامنه عملیاتی می‌تواند برای مشخص کردن شرایطی که یک سیستم خودران قابلیت عملیاتی دارد، استفاده شود.

یکی از مواردی که مشخص کردن دامنه عملیاتی می‌تواند در زمینه نظارتی مفید باشد، قابلیت سیستم‌های خودران برای مقابله با شرایط هوایی مختلف و بررسی عملکرد سیستم‌های خودران در محیط‌های شهری پیچیده و تعاملات بین عابران پیاده و خودروها است.

مقررات ۱۵۵ سازمان ملل برای تامین امنیت سایبری

از ژوئیه ۲۰۲۴، مقررات ۱۵۵ سازمان ملل در مورد امنیت سایبری کل زنجیره ارزش خودرو از OEMها گرفته تا تامین کنندگان اصلی و تامین‌کنندگان فرعی را ملزم کرده است تا یک سیستم مدیریت امنیت سایبری را پیاده‌سازی کنند. درحالی‌که صنعت درحال‌حاضر می‌تواند به استاندارد ISO/SAE ۲۱۴۳۴ مراجعه کرده و از آن استفاده کند که چارچوبی را برای توسعه یک محصول ایمن در صنعت خودرو فراهم می‌کند، البته این یک استاندارد و نه یک الزام قانونی است.

UN ۱۵۵R یک مقررات قانونی الزام‌آور است که خودروسازان باید برای مشارکت در اتحادیه اروپا از آن پیروی کنند. این استاندارد جدید برای نرم‌افزار، سیستم‌ها، قطعات و IP اعمال می‌شود که به همکاری بیشتر در کل زنجیره تامین خودرو نیاز دارد. بر این اساس، همه بازیگران صنعت خودرو باید برای ارائه مقررات آتی و برآورده‌کردن انتظارات مشتریان با یکدیگر همکاری کنند.

تلاش صنعت خودرو برای خودکفایی در تراشه‌ها

همان گونه که غول‌های فناوری ازجمله متا، اپل و آمازون توسعه تراشه را- چه برای خودروهای رایج و چه برای خودروهای خودران- به امری درون‌سازمانی تبدیل کرده‌اند و از سهم برون‌سپاری آن کاسته‌اند، شاهد تغییر مشابهی در صنعت خودرو هستیم؛ هم خودروسازان سنتی و هم خودروسازان نسبتا تازه‌وارد مانند ریویان، BYD Auto و XPeng در حال ورود به بازار طراحی تراشه بوده و برای افزایش سریع بهره‌وری در این زمینه، اقدام به تشکیل تیم‌های مشترک مهندسی طراحی کرده‌اند.

پلتفرم مشترک ابزارهای طراحی تراشه، کار را ساده می‌کند و نتایج بهتری را ارائه می‌کند و در زمان نیز صرفه‌جویی می‌کند. فراتر از ابزارها، تخصص و مشاوره مضاعف برای این شرکت‌ها ضروری خواهد بود. زیرا در هر یک از این شرکت‌های خودروسازی تازه‌وارد، مهندسان طراحی تراشه با تخصص کافی در زمینه خودروسازی وجود ندارند تا بتوانند یک بخش کامل را بدون استفاده از مشاوران تکمیل کنند.