۵ محور اصلی در تحولات بانکداری نوین/ بسترسازی برای توسعه اقتصاد دیجیتال

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی تشریح کرد؛

دبیرکل یازدهمین همایش بانکداری نوین و نظام پرداخت بر پنج محور اصلی «نگرش اکوسیستمی در بانکداری هوشمند؛ از تبیین تا تکوین»، «تحول دیجیتال در نظارت و پایداری مالی»، «رمزپول‌ها و دارایی‌های دیجیتال؛ انتظام‌بخشی و حکمرانی»، «بانکداری هوشمند و روش‌های نوظهور پرداخت» و «بانکداری هوشمند و قوانین بالادستی» تاکید کرد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا؛ یازدهمین همایش سالانه بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت با عنوان زیست بوم بانکداری هوشمند، حکمرانی دیجیتال و نظارت فناورانه در حال برگزاری است.

کوروش پرویزیان رئیس پژوهشکده پولی و بانکی، با ارائه بیانیه افتتاحیه این همایش، گفت: بانک ها با استفاده ازصنعت بانکداری تا سال ۲۰۲۸بیش از ۲۰درصد از داده های هوش مصنوعی را به خود اختصاص دهند.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی ادامه داد: استفاده از داده های هوش مصنوعی در نظام بانکداری اجتناب ناپذیر است ودر حوزه بانکداری و خدمات بانکداری به عنوان زیست بوم هوشمند طراحی و برنامه ریزی شده است.

۵ محور اصلی زیست بوم هوشمند در نظام بانکداری نوین

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی گفت: ۵ محور اصلی با توجه به زیست بوم هوشمند در نظام بانکداری نوین در همایش امسال در نظر گرفته شده است.

به گفته دبیرکل یازدهمین همایش سالانه بانکداری نوین و نظام پرداخت؛ حجم داده های الکترونیکی در جهان در حال رشد است و در کشور ما نیز زیرساخت هایی برای به کارگیری با هدف پیاده سازی راهکارهایی با هوش مصنوعی در نظام بانکداری فراهم شده است.

پرویزیان ادامه داد: بانک مرکزی با ایجاد فضای بهره گیری از صنعت هوش مصنوعی با بستر سازی حوزه دیجیتال و با بهبود پرداخت های نوین آزمایش سازی جهت بهره گیری از ریال دیجیتال را فراهم کرده است.

موضوع بانکداری باز و نحوه پرداخت های یکپارچه است.پرویزیان با تاکید بر این موضوع ادامه داد: فرصت ارائه محصولات در حوزه خدمات و پرداخت با بهره گیری از برنامه های نوآورانه از دیگر موضوعاتی است که با توجه به برنامه ریزی بانک مرکزی و تعامل با فعالان اقتصادی در حال گسترش است.

پرویزیان گفت: بانک‌ها امروزه در بهره گیری از فنآوری های نوین و استفاده از هوش مصنوعی پیشتاز هستند. انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۸، صنعت بانکی به تنهایی بیش از ۲۰ درصد از کل هزینه جهانی در حوزه هوش مصنوعی را به خود اختصاص دهد. با این وجود اهمیت تبدیل داده به ارزش از طریق فناوری هوش مصنوعی و یا همان خلق ارزش در نسل چهارم بانکداری، مستلزم شکل‌گیری نوعی از «نگرش اکوسیستمی» در صنعت بانکداری است. در نتیجه نقش زیست‌بوم‌ها در تحول دیجیتال و حرکت به سمت بانکداری هوشمند انکارناپذیر و فراهم کردن زمینه برقراری تعامل سازنده میان بازیگران مختلف زیست‌بوم مؤلفه‌ای ضروری و قطعی است. 

وی تصریح کرد؛ نگرش اکوسیستمی، بانک‌ها را در سطحی فراتر از یک کسب‌وکار انفرادی و در قالب عضوی از یک شبکه به‌هم‌پیوسته از بازیگران مرتبط در نظر می‌گیرد. در این نگرش اعتقاد بر این است که عملکرد هریک از اعضا بر سرنوشت کل زیست‌بوم تأثیر دارد و این مفهوم در حوزه بانکداری و خدمات مالی به پدیده مهمی تبدیل شده است.

هوش مصنوعی و نظارت بانکی

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی ادامه داد: به دلیل اهمیت موضوع، کمیته سیاستگذاری یازدهمین همایش سالانه بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت تصمیم گرفت تا همایش امسال را با تم اصلی «زیست بوم بانکداری هوشمند؛ حکمرانی دیجیتال و نظارت فنّاورانه» برنامه‌ریزی نماید. به منظور تببین هر چه بهتر موضوع و پوشش مباحث کلیدی، پنج محور اصلی شامل «نگرش اکوسیستمی در بانکداری هوشمند؛ از تبیین تا تکوین»، «تحول دیجیتال در نظارت و پایداری مالی»، «رمزپول‌ها و دارایی‌های دیجیتال؛ انتظام‌بخشی و حکمرانی»، «بانکداری هوشمند و روش‌های نوظهور پرداخت» و «بانکداری هوشمند و قوانین بالادستی» در رویداد امسال در نظر گرفته شد. 

پرویزیان گفت: تعامل «هوش مصنوعی و نظارت بانکی» از دو دیدگاه مختلف قابل بررسی است. دیدگاه اول، کاربرد فناوری‌های داده محور در زمینه تقویت و کارایی سیستم‌های نظارت بانکی است. در این زمینه بهره‌برداری از رگ‌تک‌ها، ساپ‌تک‌ها و نیز الگوریتم‌های کشف و مقابله با پولشویی، تقلب، و سایر جرایم مالی تحولی جدی را در حوزه نظارت بانکی ایجاد کرده است. دیدگاه دوم، مسئله ریسک‌ها و مخاطراتی است که در نتیجه استفاده از فنآوری هوش مصنوعی در صنعت خدمات مالی و بانکی امکان ظهور و بروز دارد. حجم داده‌های مورد استفاده در بانکداری در سراسر جهان با سرعت بی‌سابقه‌ای در حال رشد است و انتظار می‌رود ظرف چند سال از ده‌ها به صدها زتابایت افزایش یابد (ECB, 2024). مؤسسه مک‌کینزی تخمین می‌زند که در صنعت بانکداری در سطح جهان، هوش مصنوعی بتواند از طریق افزایش بهره‌وری، سالانه بین ۲۰۰ تا ۳۴۰ میلیارد دلار (معادل ۲.۸ تا ۴.۷ درصد از کل درآمدهای صنعت بانکی) خلق ارزش کند.

این مقام مسئول خاطر نشان کرد: در کشور ما نیز در سال‌های اخیر اقدامات رو به رشدی در حوزه بسترسازی و فراهم آوردن زیرساخت‌های قانونی در توسعه هوش مصنوعی و بانکداری هوشمند انجام پذیرفته است. تصویب سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران (در تاریخ ۱۴۰۳/۳/۲۹ توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی) و به دنبال آن مصوبه تأسیس مرکز هوش مصنوعی شبکه بانکی (SBU) با هدف پیاده‌سازی راهکارهای هوش مصنوعی در صنعت بانکداری بخشی از این تلاش‌ها در حوزه قانونی محسوب می‌شود.

پرویزیان ادامه داد: علاوه بر جنبه‌های قانونی، توجه به ابزارهای عملیاتی در زمینه سیاست‌گذاری و تسهیل‌گری کسب‌وکارهای نوین نظیر استفاده از روش محیط‌های آزمون تنظیم‌گری (یا سندباکس‌های رگولاتوری) از اهمیت بالایی برخوردار است. بانک مرکزی از چند سال گذشته اقدامات سازنده‌ای در خصوص طراحی و پیاده‌سازی سندباکس در جهت حمایت از بانک‌ها و کسب و کارهای نوآورانه به انجام رسانده‌اند. ادامه این مسیر و رفع خلاءهای موجود با همکاری و تعامل نزدیک با فعالان صنعت می‌تواند به تسهیل ورود فناوران مالی و در عین حال مدیریت بهتر مخاطرات احتمالی کمک نماید.

هدف بسترسازی برای توسعه اقتصاد دیجیتال

وی خاطرنشان کرد: در فضای اقتصاد دیجیتال و دانش بلاک‌چین، از ابزار پرداخت متناسب جهت ارائه خدمات مالی استفاده می‌شود و بهره گیری رو به رشد از چنین ابزارهایی است که دیجیتالی شدن را به شکل جدیدی به وجود می‌آورد از این رو بانک مرکزی طی سال‌های اخیر با هدف بسترسازی برای توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور و پاسخ به نیازمندی‌های مربوط به حوزه پرداخت و نیز توسعه تاب‌آوری و بهبود کارآیی ابزارهای پرداخت نوین اقداماتی را در زمینه امکان‌سنجی، طراحی و پیاده‌سازی آزمایشی «ریال دیجیتال» انجام داده است.

به گفته پرویزیان طبق بند الف ماده ۴ قانون جدید بانک مرکزی، «تنظیم گری در حوزه رمزپول‌ها و نظارت بر مبادله آنها در چهارچوب قوانین مربوط» نیز به عنوان یکی وظیفه بر عهده نهاد ناظر قرار داده شده است. لذا با توجه به تأکید مقام ناظر بر رفع خلاءهای قانونی در حوزه رمزپول‌ها و دارایی‌های دیجیتال، یکی از محورهای کلیدی همایش امسال به واکاوی دقیق‌تر این موضوع اختصاص یافته است.

دبیرکل یازدهمین همایش بانکداری نوین تصریح کرد: از دیگر محورهایی که در همایش امسال مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته است، موضوع Embedded Banking و«بانکداری تعبیه‌شده» ، Open Banking و بانکداری باز و دیگر روش‌های نوظهور پرداخت است. «ادغام خدمات مالی در پلتفرم‌های کسب‌وکارهای غیرمالی» را تحولی نو در مسیر ارائه خدمات به صورت یکپارچه و بهبود سفر مشتری نام می‌برند. پیش‌بینی می‌شود که ارزش بازار جهانی «بانکداری Embedded» تا سال ۲۰۳۳ به حدود ۱۲۹.۳ میلیارد دلار برسد، این در حالی است که در سال ۲۰۲۳ این رقم ۱۶.۵ میلیارد دلار بوده است.

پرویزیان تاکید کرد:  در یازدهمین همایش بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت، در راستای پوشش هر چه بهتر محورهای کلیدی همایش، در مجموع ۶ سخنرانی کلیدی، ۱۰ نشست تخصصی، ۱۸ کارگاه آموزشی و ۳۰ فرصت ارائه محصول با هدف معرفی دستاوردهای ارائه‌دهندگان خدمات در حوزه صنعت پرداخت برگزار خواهد شد. همچنین از مجموع ۲۴۰ مقاله علمی ارسال شده به دبیرخانه همایش، ۴۰ مقاله پذیرش شده که ۱۸ مورد بر اساس زمان‌بندی در دو روز همایش به صورت شفاهی ارائه خواهند شد. با توجه به دریافت نمایه ISC، استقبال جامعه دانشگاهی در این قسمت رشد چشمگیری داشته است.

انتخاب طرح‌ها و محصولات نوآورانه

دبیراجرایی یازدهمین همایش نظام بانکداری نوین و نظام های پرداخت، ادامه داد: انتخاب طرح‌ها و محصولات نوآورانه، با پاسداشت چهره‌های ماندگار نظام بانکی و «جشنواره دکتر نوربخش» یکی از فعالیت‌های مهم رویداد بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت است. جشنواره از اولین دوره برگزاری رویداد در دستور کار قرار داشته و مراحل شناسایی، ارزیابی و انتخاب نوآوری‌های برتر، پیش از برگزاری همایش انجام شده، که برگزیدگان در مراسم اختتامیه معرفی و مورد تقدیر قرار می‌گیرند. علاوه بر این، در این دوره علاوه بر طرح‌ها و محصولات، به اقدامات و تلاش‌های منسجم و هدفمند بانک‌ها و مؤسسات اعتباری در جهت ایجاد تحول در کسب‌وکار خود تحت عنوان «برنامه‌های تحول فناورانه» توجه شده است.

به گفته این مقام مسئول نظام پولی کشور، در تمامی سال‌های برگزاری همایش بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت، همواره تلاش دبیرخانه و پژوهشکده پولی و بانکی این بوده تا این رویداد بتواند در عرصه تصمیم‌سازی در صنعت بانکی و نظام پرداخت کشور به نحو احسن ایفای نقش نماید. باعث مسرت است که بعد از ده دوره برگزاری موفق، همایش بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت به محفلی برای تعامل بهتر و تضارب آرای کارشناسان فناوری، خبرگان و متخصصان بانکی با بدنه اجرایی کشور بدل گشته است.