تضعیف فرهنگ کار؛ نگاه به درآمد در نسل زد ناشی از چیست؟

نقش فـرهنگ کار در اقتصاد (۱)

عضو اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری، گفت: مردم به دلیل ضعف فرهنگ‌سازی در حوزه کار و نبود نگاه مثبت به کار در کشور به دنبال فعالیت‌هایی اقتصادی کم‌زحمت و با سود بیشتر هستند و کمبود نیروی کار در بخش‌های مولد اقتصادی به وضوح دیده می‌شود.

به گزارش خبرنگار اقتصادی آنا، فرهنگ کار شامل نگرش‌ها، اعتقادات، ارزش‌ها و رفتار‌هایی است که به طور جمعی یک محیط یا جامعه کاری را شکل می‌دهد. عصاره فرهنگ کار، چگونگی تولیدات ملی و میزان آن را تعیین می‌کند و خود بر رفاه اجتماعی اثر می‌گذارد. نگرش مثبت به کار، نظام فرهنگی حاکم بر جامعه و ارزش‌های کار شامل درونی و برونی بر فرهنگ کار در یک جامعه تاثیرگذار است. آنگونه که یک فعال جامعه کارگری می‌گوید نسل زد و جدید ایران که نسل فعال جامعه آتی بازار کار هستند نگاه چندان مثبتی به این مقوله ندارند و نگاه درآمدی آنها به واسطه و از محل کار نیست.

علیرضا حیدری، عضو اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری در گفت‌وگو با آنا با اشاره به اینکه مردم به دلیل ضعف فرهنگ‌سازی در حوزه کار و نبود نگاه مثبت به کار در کشور به دنبال فعالیت‌هایی اقتصادی کم‌زحمت و با سود بیشتر هستند و کمبود نیروی کار در بخش‌های مولد اقتصادی به وضوح دیده می‌شود، گفت: فضای اقتصادی کشور به گونه‌ای است که فعالیت‌ها به سمت امور غیرمولد، اما درآمدزا حرکت کرده است. سیاستگذار اقتصادی در کشور اجازه داده است که اینگونه فعالیت‌های غیرمولدی مانند واسطه‌گری و دلالی شکل بگیرد.

علیرضا حیدری با بیان اینکه این دسته از فعالیت‌ها مولد محسوب نمی‌شود به طور مثال در چرخه توزیع کالا به مصرف‌کننده با چند دست واسطه‌گری ارایه می‌شود، عنوان کرد: فعالیت‌هایی از این دست در بخش واردات و صادرات موجب گران‌شدن کالای نهایی می‌شود و عملا نفعی برای اقتصاد ندارد و موجب می‌شود تا مصرف‌کننده کالا را با ارقامی بیش از حد معقول خریداری کند.

رانت‌های اطلاعاتی و دسترسی برخی از افراد به درآمد‌های هنگفت

وی تصریح کرد: همچنین دسترسی به برخی رانت‌ها از جمله رانت‌های اطلاعاتی از جمله موضوعاتی است که موجب می‌شود برخی افراد درآمد‌های هنگفت به دست آورند. این انحصار‌ها و رانت‌ها در حوزه پولی و مالی وجود دارد و همه افراد نیز به آن دسترسی ندارند. در این میان افراد دیگری تلاش می‌کنند تا آنها نیز در این شرایط انحصاری قرار بگیرند و درآمد‌های بالاتری به دست آورند به همین دلیل کار‌هایی که درآمد پائین و محدود دارد را کنار می‌گذارند و میزان نیروی کار در آن دسته از مشاغل کاهش می‌یابد.

درآمد‌های هنگفت در برخی فعالیت‌های غیرمولد، زمینه‌ساز تغییر فرهنگ کار شده است

عضو اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری گفت: درآمد‌های هنگفت در برخی فعالیت‌های غیرمولد، زمینه‌ساز فرهنگ‌سازی ناصحیح می‌شود و فعالان بازار کار وقتی می‌بینند تحصیلات یا تجربه آنها در یک رشته یا زمینه شغلی درآمدی ناکافی دارد و کفاف هزینه‌های آنها را نمی‌دهد به تدریج به این سمت هدایت می‌شوند که آن کار یا حرفه را رها کنند وحتی اگر بیکار هم باشند دوباره به آن فعالیت اقتصادی بازنگردند و مترصد شرایطی باشند که کاری با زحمت کمتر و درآمد بالاتر پیدا کنند.

وی عنوان کرد: برخی از شاغلان وقتی می‌بینند که سطح درآمد کاری که انجام می‌دهند درآینده و درازمدت پاسخگوی نیاز‌های معیشت آنها نیست به طور طبیعی از آن حرفه یا شغل خارج می‌شوند و یا منتظر می‌مانند تا کار دیگری پیدا کنند یا به سمت حرفه و شغل دیگری می‌روند که در نهایت موجب می‌شود تا فرهنگ کار تحت تاثیر قرار گیرد.

فعالیت‌های غیرمولد در تولید ناخالص داخلی اثری ندارند

حیدری خاطرنشان کرد: این شرایط موجب می‌شود تا کار و فعالیت مولد کاهش یابد و تولید محلی از اعراب نداشته باشد. این دسته از فعالیت‌ها در تولید ناخالص داخلی اثری ندارد، اما درآمدزا بوده و درآمدزایی معناداری برای برخی دارد و به طور طبیعی اثر افزایشی این دسته از فعالیت‌های غیرمولد در اقتصاد بر روی قیمت کالا‌ها و خدمات قابل مشاهده است.

سیاستگذاران تلاشی در جهت محدود کردن این دسته از فعالیت‌های اقتصادی نداشته‌اند به این معنا که اگر فردی از محل فعالیت غیرمولد اقتصادی سود و درآمد قابل توجه داشته است برای کنترل آنها ابزار‌هایی مانند مالیات و … را به کار گیرد

تبلیغات گسترده در شبکه‌های اجتماعی برای کار راحت و درآمد بالا

عضو اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری درباره فعالیت و تبلیغات افرادی در شبکه‌های اجتماعی در ارایه چشم‌انداز مثبت از سود و درآمد‌های بالای برخی از مشاغل نیزعنوان کرد: به طور طبیعی این تبلیغات انگیزه افرادی که در فعالیت‌های مولد اقتصادی حضور دارند را برای ادامه مسیر شغلی خود کمرنگ می‌کند و فعالیت این دسته از تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی نیز به کم‌کاری سیاستگذاران مرتبط است. هر فعالیت اقتصادی، تجارت، تولید یا واردات و صادرات تعاریف معین و مسیر و پروسه مشخصی دارد که قابل ردیابی است و کسب سود‌های غیرمتعارف از هر شغلی به معنای آن است که مسیر صحیح طی نشده است.

وی افزود: کسب سود از بازار‌های مالی مانند طلا، سکه یا ارز نیز فعالیت غیرمولد محسوب می‌شود، چون به تقاضای مصرف دامن می‌زند و به افزایش قیمت‌ها می‌انجامد، اما برخی از افراد نه برای کسب اندک نقدینگی یا پس‌انداز که با هدف کسب سود‌های غیرمتعارف در این بازار‌ها فعالیت و بازارگردانی می‌کنند که این دسته از فعالیت‌های آنها نیز جزو فعالیت‌های غیرمولد و مضر برای اقتصاد محسوب می‌شود و بخشی از دلایل شکل‌گیری آن نیز به دلیل فرهنگ کار در کشور و نقص‌هایی است که در آن به وجود آمده است.

درآمد‌های افسانه‌ای با موج سواری روی بازار‌های مالی

حیدری بیان کرد: نرخ بازدهی برخی از بازار‌های مالی قابل مقایسه با درآمد و سوددهی مشاغل نیست و وقتی روی موج‌هایی قرار می‌گیرد زمینه‌ساز درآمد‌های افسانه‌ای برای برخی از افراد می‌شود.

حیات هر جامعه‌ای به کار است

وی تاکید کرد: حیات هر جامعه‌ای به کار است و اگر کار وجود نداشته باشد تولید وجود ندارد و به دنبال آن رفاه وجود نخواهد داشت و جامعه فقیر خواهد شد. نیروی انسانی یکی از منشاء‌های کار و فعالیت اقتصادی در هر جامعه‌ای است طبیعی است که همه مشاغل ارزشمند و قابل احترام هستند و باید فرهنگ‌سازی در زمینه کار اصلاح شود. ضمن آنکه سطح درآمد مشاغل نیز باید پاسخگوی نیاز‌های زندگی، پس‌انداز و بهبود شرایط زندگی افراد باشد.

نگاه به درآمد در نسل زد ناشی از کار نیست

عضو اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری با تاکید براینکه اصلاح فرهنگ کار در کشور نیازمند آموزش است، عنوان کرد: باید از کودکی آموزش داده شود تا مشخص شود که مسیر زندگی درست و شهروندی باید کار باشد. کار و احترام به آن باید در ذهن تک تک افراد جامعه نهادینه شود در حالی که اکنون در ذهن دانش‌آموزان متوسطه چنین تصویری از کار وجود ندارد و نگاه به درآمد برای ان‌ها ناشی از کار نیست.

حیدری خاطرنشان کرد: آموزش باید از سطح خانواده و مراکز آموزشی و مدارس آغاز شود و در سطح جامعه نیز این نگاه مثبت به کار وجود داشته باشد تا نیرو‌های کار فعال و توانمند برای اداره کشور وجود داشته باشد.

در ذهن جوانان چینی کار تنها مسیر برای دستیابی به رفاه است

وی عنوان کرد: در بسیاری از جوامع از جمله چین در ذهن جوانان کار تنها مسیر برای دستیابی به رفاه به شمار می‌آید. برخی از جوانان در ایران حاضر نیستند مشاغلی مانند کشاورزی، مرغداری، دامداری یا کار‌های ساده ساختمانی را انجام دهند و اگر خروج یا اخراج آنها گسترده شود به شدت در این بخش‌ها کمبود نیروی انسانی وجود خواهد داشت.