هیچ دولتی مایل نیست کسری بودجه‌اش را با گرانی ارز جبران کند

یادداشت؛

هیچ دولتی نیست که از گرانی نرخ ارز خشنود باشد ممکن است دولت با افزایش نرخ ارز درآمد داشته باشد، اما دولت در کنار منافع آن، اثرات منفی بسیار زیادی از گرانی نرخ ارز خواهد داشت. دولت خود بزرگترین خریدار است و قطعا از گرانی ارزها، زیان می‌بیند.

گروه اقتصاد خبرگزاری آنا، حسن حیدری عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس؛ افزایش نرخ ارز در ایران هر هفته ابعاد تازه‌ای پیدا می‌کند و نرخ‌های جدیدی کشف می‌شود. هیچ دولتی نیست که از گرانی نرخ ارز خشنود باشد از دهه ۷۰ گفته می‌شود که دولت در نرخ ارز دستکاری می‌کند، اما باید گفت ممکن است دولت با افزایش نرخ ارز درآمد داشته باشد، اما دولت در کنار منافع آن، اثرات منفی بسیار زیادی از نرخ ارز خواهد داشت. دولت خود بزرگترین خریدار است و قطعا از گرانی ارزها، زیان می‌بیند و هیچ دولتی در ایران نیست که تمایل داشته باشد با این شیوه تامین کسری بودجه کند.

تورم زمینه‌ساز کاهش ارزش پول ملی است. کاهش ارزش پول ملی تقاضا برای ارز را افزایش می‌دهد، چون افراد می‌خواهند ارزش دارایی خود را حفظ کنند و بخشی از رشد نرخ ارز‌ها نیز ناشی از همین افزایش تقاضا است.

تحریم‌ها و فشار‌های اقتصادی نیز سبب‌ساز تورم و کاهش ارزش پول ملی شده است. تضعیف طولانی‌مدت اقتصاد ناشی از محدودیت‌ها، تورم را در اقتصاد ما پایدار و ماندگار کرده است که بدیهی‌ترین اثرش تورم است.تنش‌های سیاست خارجی نیز در رشد نرخ ارز‌ها در کشور موثر بوده است، در سال جاری جنگ اسرائیل و مقاومت غزه و لبنان در برابر این نابرابری و تنش میان ایران و اسرائیل در افزایش نرخ ارز موثر بود و موجب شد تا شرایطی به وجود آید که شاهد ثبت رکورد‌های جدیدی در نرخ ارز باشیم.

از سوی دیگربا آمدن ترامپ نیز ممکن است محدودیت‌های دیگری در فروش نفت و درآمد‌های ارزی وجود داشته باشد که می‌تواند افزایش نرخ ارز را به دنبال داشته باشد هرچند ایران آمادگی کامل برای مواجه شدن با هر محدودیت احتمالی را دارد اما اگر بازار ارز را مانند هر بازاری دیگری تابع بحث عرضه و تقاضا بدانیم به دلیل محدودیت‌ها در عرضه ارز و افزایش مستمر تقاضای ارز نرخ آن همواره در حال افزایش بوده است. 

باید پذیرفت که نوسانات نرخ ارز تاثیرات زیادی بر اقتصاد دارد اما واقعیت چیز دیگری است. اگر بازار ارز را مانند هر بازاری دیگری تابع بحث عرضه و تقاضا بدانیم به دليل محدوديت‌ها در عرضه ارز و افزايش مستمر تقاضاي ارز نرخ آن همواره در حال افزایش بوده است.دولت ها مایل نیستند کسری بودجه‌هایشان را با گرانی ارز جبران کندچرا که در این صورت نه تنها با نابسامانی یک بازار مواجه می شوند بلکه با یک ساختار اقتصادی شوک زده روبرو خواهند شد و در این میان تثبیت و ساماندهی به این وضعیت هزینه بیشتری را بر دولت ها تحمیل می کند.