ناترازی برق نتیجه غفلت از توسعه زیرساخت‌ها و تجدیدپذیرها/ ارزیابی عملکرد دولت چهاردهم در حوزه انرژی

در آنا بخوانید

ناترازی برق یک مسئله چندوجهی است که نیازمند رویکردی جامع و چند جانبه است. برای رفع این مشکل، همزمان باید به افزایش تولید برق، بهینه سازی مصرف خانگی و اصلاح سیاست‌های دولتی توجه کرد. موضوعی که شاید با توجه به بحران این موضوع هنوز در دولت چهاردهم به درستی به آن توجه نمی‌شود.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، ناترازی برق، وضعیتی است که در آن تقاضای برق از توان تولید شده در یک سیستم برق فراتر می‌رود. این مشکل می‌تواند منجر به قطع برق، افت کیفیت برق، و افزایش هزینه‌های برق برای مصرف‌کننده شود. چراایران به بحران ناترازی برق رسید و این مشکل گریبان بخش‌های خانگی و صنعتی را گرفته است؟! در حالی روز گذشته نهمین کنفرانس بین‌المللی و ششمین جایزه ملی انرژی‌های تجدیدپذیر با حضور مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو و محسن طرز طلب، رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق برگزار شد که بحران خاموشی‌ها در سراسر کشور به نقطه‌ای رسیده که علاوه بر تعطیلی بخش‌های مهم صنعتی- تولیدی، بخش خانگی هم دچار معضل بزرگ بی برقی در چندین نوبت از شبانه روز شده است.

از تاکید پزشکیان به مردم برای صرفه جویی برق تا شرمندگی وزیر نیرو برای قطعی های برق! 

در این کنفرانس رئیس جمهور بااشاره به اینکه همان‌گونه که مردم در زمستان با صرفه‌جویی در مصرف گاز همکاری کردند، انتظار می‌رود در تابستان نیز با کاهش مصرف برق، یاری‌گر دولت باشند، گفت که استفاده از چراغ‌های کم‌مصرف به جای لوستر‌های پرمصرف، گامی مؤثر در این مسیر است. فقط در سال گذشته، بیش از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان خسارت ناشی از قطع گاز و برق به کشور وارد شده است. حل این معضل، بدون همراهی متخصصان و فعالان این حوزه، میسر نخواهد بود. اگر برق پایدار نداشته باشیم، تولید و توسعه بی‌معناست؛ لاجرم باید انرژی مورد نیاز تجارت و صنعت را ایجاد و بعد برای توسعه برنامه‌ریزی کنیم.

علی‌آبادی، وزیر نیرو نیز در این کنفرانس با توجه به افزایش خاموشی‌ها در سطح کشور گفت که من شرمنده مردم هستم اگر جایی خاموشی دوبار اتفاق می‌افتد، در حالی که باید یکبار اتفاق بیفتاد.الان در وضعیت فوق بحرانی هستیم، اما از این شرایط عبور خواهیم کرد و به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که رفته رفته مشکلات کاهش یابد و رفع شود.اگر خاموشی‌های دو ساعته داریم، ناراحت‌کننده است؛ اما تلاش ما حفظ شبکه در شرایط فعلی است و این حفظ شبکه، اولویت دارد.

چرا ایران به بحران ناترازی برق رسید

رشد جمعیت و توسعه شهرها، منجر به افزایش تعداد مشترکین و در نتیجه افزایش تقاضای برق می‌شود. این افزایش تقاضا می‌تواند به‌ویژه در ساعات اوج مصرف (مانند ساعات گرمای تابستان) بسیار چشمگیر باشد.از سوی دیگر بهبود سطح زندگی و دسترسی به وسایل برقی مدرن، منجر به افزایش مصرف سرانه برق در هر خانوار می‌شود. استفاده از لوازم برقی با مصرف بالای انرژی مانند کولر گازی، یخچال‌های بزرگ، و دستگاه‌های پخت و پز مدرن، در این افزایش نقش دارند.نباید فراموش کرد که الگوی مصرف برق در طول روز و در فصول مختلف سال نیز می‌تواند در ناترازی برق تاثیرگذار باشد. مثلاً، افزایش مصرف در ساعات اوج گرمای تابستان یا در روز‌های تعطیل، باعث ناترازی برق می‌شود.از سوی دیگر عدم آگاهی از نحوه مدیریت مصرف برق و استفاده از روش‌های بهینه مصرف در میان برخی از مشترکین، می‌تواند به افزایش تقاضا و ناترازی برق بیانجامد.

سرمایه‌گذاری در تولید برق تنها راه نجات این صنعت است؟

به اعتقاد کارشناسان، سرمایه‌گذاری کافی در ساخت و توسعه نیروگاه‌های جدید، به‌ویژه نیروگاه‌های تجدیدپذیر، می‌تواند مشکل ناترازی را کاهش دهد. اما، این فرآیند به زمان و منابع مالی قابل توجهی نیاز دارد.از سوی دیگر نوسانات قیمت مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز برای ساخت نیروگاه‌ها، می‌تواند هزینه ساخت و توسعه آنها را افزایش داده و سرمایه‌گذاری را کاهش دهد.البته به گفته صاحبنظران در این صنعت، یافتن زمین مناسب و اخذ مجوز‌های محیط زیستی برای ساخت نیروگاه‌ها، می‌تواند مانعی در مسیر توسعه و افزایش تولید برق باشد.چراکه برنامه‌ریزی نامناسب برای توسعه نیروگاه‌ها و پیش‌بینی تقاضای آینده، می‌تواند منجر به ناترازی برق شود.

سیاست‌های ناتمام دولت‌ها در این صنعت

تغییر مداوم در سیاست‌های انرژی، می‌توانند سرمایه‌گذاران را از ورود به این بخش منصرف کنندو موانع قانونی و اداری برای سرمایه‌گذاری در بخش تولید برق، می‌تواند مانعی جدی در توسعه این بخش باشد.چراکه عدم وجود مکانیزم‌های تشویقی و حمایتی مناسب برای سرمایه‌گذاری در تولید برق تجدیدپذیر، به توسعه این بخش آسیب وارد کندو همین طور نحوه تعیین قیمت برق می‌تواند در رفتار مصرف‌کننده و سرمایه‌گذار تاثیرگذار باشد.

دولت چه برنامه‌ای برای حل ناترازی برق دارد

دولت چهاردهم برنامه‌ها شامل سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های جدید (اعم از نیروگاه‌های حرارتی، آبی، خورشیدی، بادی و…) دارد. این سرمایه‌گذاری‌ها شامل طرح‌های توسعه نیروگاه‌های موجود است، اما در این بین به بهبود بهره‌وری و مدیریت مصرف نیز تاکید ویژه دارد. این مورد شامل اقداماتی برای بهینه کردن مصرف برق در بخش‌های مختلف (صنعتی، کشاورزی، خانگی) و ارتقاء مدیریت شبکه برق خواهد بود. این موارد می‌توانند شامل آموزش مصرف‌کننده‌ها، استفاده از تکنولوژی‌های نوین، و ایجاد انگیزه برای بهینه‌سازی مصرف باشند.از سوی دیگر افزایش ظرفیت و پایداری شبکه توزیع برق می‌تواند در انتقال برق به مناطق مختلف و جلوگیری از افت ولتاژ موثر باشد.البته برنامه‌های مدیریت تقاضا می‌تواند شامل تشویق استفاده از انرژی در ساعات خارج از اوج مصرف و برنامه‌ریزی مصرف در ساعات پیک باشد.

موضوعی که از همه مهمتراست بحث توسعه تجدید پذیر‌ها در این بحران بزرگ است. با توجه به اهمیت انرژی‌های تجدیدپذیر، برنامه‌ها احتمالا شامل سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در این بخش (خورشیدی، بادی، و …) و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی خواهد بود. سیستم‌های هوشمند برق می‌توانند در بهینه‌سازی توزیع برق و مدیریت تقاضا موثر باشند.

به گزارش آنا، ناترازی برق یک مسئله چندوجهی است که نیازمند رویکردی جامع و چند جانبه است. برای رفع این مشکل، همزمان باید به افزایش تولید برق، بهینه سازی مصرف خانگی و اصلاح سیاست‌های دولتی توجه کرد. این موضوع نیازمند همکاری بین دستگاه‌های دولتی، بخش خصوصی، و مصرف‌کنندگان است. آموزش و فرهنگ‌سازی در خصوص مدیریت مصرف برق نیز می‌تواند نقش مهمی در کاهش ناترازی برق ایفا کند.