هوش مصنوعی به میدان می‌آید؛ تغییرات اقلیمی را چگونه با فناوری مهار کنیم؟

در گفت‌وگوی تفصیلی با آنا مطرح شد

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران اظهار کرد سدسازی روشی غلط و منسوخ برای حفظ منابع آبی است که سال‌ها در ایران به عنوان کلیدی‌ترین روش نگهداری منابع آبی پیگیری شده است. در ایران باید به جای سدسازی، ذخایر آب زیرزمینی را حفظ کرد تا در حوزه آب‌های زیرزمینی مخازن سفره‌ها بیش از گذشته تقویت شود.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، مطابق با تازه‌ترین پیش‌بینی‌ها، تا سال ۲۰۵۰، بیش از پنج میلیارد نفر در مناطقی که تحت تأثیر کمبود آب قرار دارند، زندگی خواهند کرد. تا پیش از این از کمبود و بحران آب با عنوان «بحران نامرئی آب» نام برده می‌شد، اما اکنون بحران آب دیگر از نامرئی گذشته و مشکلات و کیفیت آن برای بسیاری از کشور‌ها آشکار شده است و بحران‌هایی را به دنبال داشته است.

تحقیقات گردآوری شده موسسه منابع جهانی نشان می‌دهد که در کشور‌هایی با تنش آبی بسیار بالا، به‌طور متوسط سالانه ۸۰ درصد از آب تجدیدپذیر موجود استفاده می‌شود به این معنی که ذخایر محدود و فشار بر منابع جایگزین مانند آب‌های زیرزمینی زیاد است. در زمان تقاضای آب بالا، حتی دوره‌های کوتاه خشکسالی می‌تواند به عواقب قابل‌توجهی منجر شود.

براساس برآورد‌های سازمان ملل، جهان برای دستیابی به هدف توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰ باید چیزی قریب ۲۶۰ میلیارد دلار هزینه کند که به نظر می‌رسد میزان این هزینه برای آسیا و آفریقا که بالاترین میزان عدم دسترسی افراد به آب آشامیدنی را در خود جای داده‌اند، بیش از دیگر نقاط جهان است.

پرسش مطرح کنونی این است آیا بشر می‌تواند برای عبور از این بحران راهکار یا راهکار‌هایی بیاندیشد؟ علم و فناوری و تکنولوژی‌های به روز که اکنون وجود دارند یا در آینده ایجاد می‌شود می‌توانند به بشر در حل بحران‌های آبی کمک کنند؟ شرکت‌های خلاق و نوآور، ایده‌های خلاقانه و دانش‌بنیانی تا چه میزان به حل بحران آب این مایه حیات کمک خواهند کرد؟ به دلیل وابستگی بحران‌های آبی به تغییرات اقلیم تا چه میزان می‌توان از مدیریت بارش‌ها به منظور حل بحران‌های آبی بهره جست؟

اگراز این پس سفره‌های آب زیرزمینی حفظ شده و تلاش شود که آب‌های سطحی، سیلاب‌ها و روان‌آب‌ها را با مکانیسم‌های مهندسی هیدرولوژی به داخل زمین منتقل کرد می‌توان به تدریج شاهد غنی‌شدن سفره‌های آب زیرزمینی بود

حل بخشی از مشکلات و بحران‌های بشر با استفاده از علم و فناوری

پرسش‌هایی که آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران پاسخ‌هایی روشن به آن دارد. نجفی در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا اظهار کرد: به طور قطع علم و فناوری‌های به روزی که بشر تولید کرده است می‌تواند بخشی مهم از مشکلاتی را که بحران‌هایی مانند آب برای زندگی بشر به وجود آورده است را حل کند.

استفاده از مهندسی هیدرولوژی برای انتقال سیلاب‌ها به سفره‌های آب زیرزمینی

نجفی گفت: بحران آب در ایران یک ویژگی مهم دارد که همان سفره‌های زیرزمینی است که در یک دهه گذشته و از زمان برنامه‌هایی که در ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد دنبال شد این سفره‌ها فقیر و فقیرتر شد و به عبارتی به اضمحلال رفت. ارایه مجوز‌های فراوان به حفر چاه‌های کشاورزی و توسعه حفر چاه‌های عمیق موجب شد تا سفره‌های آب زیرزمینی رو به نابودی برود. 

نقش مهندسی هیدرولیک در ساخت تاسیسات آب و نیروگاه و تصفیه‌خانه

وی افزود: مهندسی هیدرولیک یکی از زیرشاخه‌های مهندسی عمران است که به طراحی، نصب و ساخت تأسیساتی مانند منبع آب، نیروگاه برق‌آبی، سد و تصفیه‌خانه می‌پردازد. در این رشته کاربردی، مهم‌ترین مسئله چگونگی کنترل و استفاده بهینه از آب است.

به جای سدسازی ذخایر آب زیرزمینی را با استفاده از دانش و فناوری تقویت کنیم

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران تاکید کرد:‌سدسازی روشی غلط برای حفظ منابع آبی است و روشی منسوخ است که سال‌ها در ایران به عنوان کلیدی‌ترین روش نگهداری منابع آبی پیگیری شده است. در ایران باید به جای سدسازی ذخایر آب زیرزمینی را تقویت کرد و تلاش کرد تا در حوزه آب‌های زیرزمینی مخازن سفره‌ها را تقویت کرد. 

به طور قطع دانش و علم در آن بخش‌هایی از فرایند‌های تولید و بهره‌برداری که منجر به کاهش مصرف می‌شود می‌تواند منجربه بهره‌وری شده و استفاده از آب را به حداقل برساند

 کاهش گاز‌های گلخانه‌ای با کمک فناوری و کمک به کنترل تغییرات اقلیمی

نجفی با اشاره به ضرورت کاهش گاز‌های گلخانه‌ای عنوان کرد: بخشی از مشکلاتی که بشر با آن رو به رو است به دلیل انتشار گاز‌های گلخانه‌ای است و کاهش گاز‌های گلخانه‌ای از بروزتغییرات اقلیمی بیشتر جلوگیری می‌کند. همه کشور‌ها از جمله ایران باید در جهت کاهش کربن تلاش جدی انجام دهند. ایران نیز در رسته کشور‌هایی است که کربن تولید می‌کند. علم و دانش و فناوری در این بخش‌ها نیز می‌تواند به صورت موثر عمل کند و راهکار‌های عملی ارایه دهد.

وی اظهار کرد: صنعت نفت و گاز به عنوان یکی از بزرگترین و حیاتی‌ترین بخش‌های اقتصادی در جهان، سال‌هاست که نقش کلیدی در تامین انرژی جهانی ایفا می‌کند. با این حال، این صنعت به دلیل نقش محوری خود در انتشار گاز‌های گلخانه‌ای، به ویژه دی‌اکسید کربن، تحت فشار‌های بالایی قرار دارد.

نقش فناوری در کاهش کربن متصاعد از صنعت نفت و گاز

نجفی خاطرنشان کرد: اکنون کاهش کربن یا به اصطلاح کربن‌زدایی به یکی از مهم‌ترین اولویت‌های جهانی در راستای مقابله با تغییرات اقلیمی تبدیل شده است. در بسیاری از کشور‌های جهان از جمله ایران، صنعت نفت و گاز به دنبال توسعه و استفاده از فناوری‌های نوین برای کاهش انتشار کربن و بهبود پایداری زیست‌محیطی است، این فناوری‌ها نه تنها به کاهش اثرات زیست‌محیطی فعالیت‌های نفت و گاز کمک می‌کنند، بلکه امکان تطبیق این صنعت با تغییرات سیاست‌گذاری‌های بین‌المللی را نیز فراهم می‌کند.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران اشاره‌ای هم به بخش کشاورزی به عنوان یکی از بخش‌های پرمصرف آبی در ایران کرد و افزود: ساختار سنتی کشاورزی و هدررفت آب در تولید محصولات موجب شده تا بخش مهمی از اب‌های شیرین در کشور به هدر برود. تغییرات اقلیمی موجب شده تا این شیوه از تولید دیگر امکان‌پذیر نباشد و به همین دلیل روش‌هایی نوین کاشت و برداشت محصولات و استفاده از دانش و فناوری‌های دانش‌بنیانی باید به کمک تولید در این بخش بیاید.

وی ادامه داد: توسعه فناوری‌های نوآورانه به کشاورزان کمک می‌کند تا تولید خود را بهینه کنند و انتشار کربن را در واکنش به تغییرات آب و هوایی کاهش دهند. برخی شرکت‌ها با استفاده از هوش مصنوعی و تصویربرداری پهپادی برای کمک به کشاورزان در راستای بهینه‌سازی تولید آنها استفاده می‌کنند.