گرانی بی‌سابقه میوه در دل پایتخت؛ وقتی دلالان میوه را لاکچری می‌کنند

در گزارش آنا بخوانید

قیمت‌های سرسام‌آور میوه این روزها، خرید این کالای حیاتی را برای بسیاری از خانوار‌ها به ویژه دهک‌های پایین درآمدی دشوار کرده است. حضور پررنگ دلالان، افزایش هزینه‌های تولید و ضعف در مدیریت بازار، میوه‌های تازه و باکیفیت را به کالایی لوکس تبدیل کرده است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا؛ قیمت‌های نجومی میوه در حالی بر تابلو‌های مغازه‌ها خود نمایی می‌کند که وجود میوه در سبد غذایی خانوار نه تنها از لحاظ سلامت و تغذیه‌ای اهمیت فراوانی دارد، بلکه از منظر اقتصادی نیز دارای مزایا و تأثیرات قابل توجهی است. بدیهی است که تولید و فروش و مصرف میوه‌های فصل و محلی با حمایت از کشاورزان محلی با خرید مستقیم میوه‌های تازه از تولیدکننده، به چرخه اقتصادی منطقه ای و کشوری کمک کرده و ایجاد اشتغال و توسعه پایدار را تسهیل می‌نماید. اما سود جویان و دلالان با نفوذ به این بازار در حال نابود کردن محل تامین معیشت جمع کثیری از کسبه و کشاورزان هستند و همزمان امنیت غذایی مردم را نیز تحت شعاغ قرار داده اند. 

امروز گرانی میوه جات نه تنها موجب حذف این منبع تغذیه مهم از سبد غذایی خانوار‌ها در دهک‌های پایین‌تر اقتصادی می‌شود بلکه آسیب‌های ثانویه اقتصادی نیز به همراه دارد. اما دلیل گرانی میوه چیست؟افزایش بی‌سابقه قیمت میوه، سبد مصرفی خانوار‌ها را کوچک‌تر کرده و بسیاری از خانواده‌ها را از خرید میوه‌های متنوع و مورد علاقه خود محروم کرده است. این گرانی، نه تنها سلامت جامعه را تهدید می‌کند، بلکه نشانه‌ای از مشکلات عمیق در نظام توزیع و تنظیم بازار است.

وقتی میوه لاکچری می‌شود

دیگر خبری از آن روز‌هایی نیست که با فرا رسیدن هر فصل، انواع میوه‌های رنگارنگ و خوشمزه زینت‌بخش سفره‌های ایرانی می‌شد. این روزها، قیمت سرسام‌آور میوه‌ها، آنها را به کالایی لوکس و دست‌نیافتنی تبدیل کرده است. بسیاری از خانواده‌ها، به ناچار یا از خرید میوه صرف‌نظر می‌کنند یا به خرید مقدار محدودی از ارزان‌ترین انواع آن بسنده می‌کنند.حضور پررنگ دلالان در بازار اصلی میوه و تره‌بار، قیمت‌ها را به شدت افزایش داده و دسترسی مصرف‌کنندگان به محصولات تازه و باکیفیت را دشوار کرده است. گزارش میدانی ما از بازار بزرگ میوه و تره بار تهران، پرده از پشت پرده این معاملات می‌دارد.معاملاتی که در هر سر آن یک دلال حضور دارد که و با نام های متفاوت واسطه گر، رابط، کارچاق کن در این میدان اصلی جولان می دهند و تعین کننده نهایی قیمت ها برای خروج ازاین میدان شده اند. البته هزینه های سربار حمل و نقل از مزرعه تا میدان اصلی میوه و تره بار وگرانی بسته بندی و جعبه زدن میوه و تره بار را نباید نادیده گرفت. اما این ها نمی تواند نسخه ای برای حضور دلال در بازار شود.  

بازار داغ دلالی؛ از باغ تا سفره

بازار اصلی میوه و تره‌بار تهران، به عنوان یکی از بزرگترین مراکز توزیع محصولات کشاورزی در کشور، این روز‌ها شاهد حضور پرشمار دلالان است. این افراد با خرید عمده محصولات از کشاورزان و باغداران، آنها را با واسطه‌گری و افزایش قیمت به دست عمده‌فروشان و خرده‌فروشان می‌رسانند. این چرخه معیوب، منجر به افزایش چشمگیر قیمت‌ها در بازار مصرف شده و فشار مضاعفی بر دوش خانوار‌ها وارد می‌کند.

چرخه افزایش قیمت؛ از باغ تا مصرف‌کننده

دلالان با حضور در مناطق تولیدی، محصولات را به صورت فله‌ای و با قیمتی پایین‌تر از نرخ بازار از کشاورزان خریداری می‌کنند ومحصولات خریداری شده، اغلب در انبار‌های دلالان دپو شده و با هدف ایجاد کمبود مصنوعی و افزایش قیمت، در زمان مناسب وارد بازار می‌شوند.ناگفته نماند دلالان سپس این محصولات را با قیمتی بالاتر به عمده‌فروشان عرضه می‌کنند.همچنین عمده‌فروشان نیز پس از سود خود، محصولات را به خرده‌فروشان می‌فروشند.در نهایت، مصرف‌کننده با قیمتی بسیار بالاتر از نرخ اولیه، میوه و تره‌بار را خریداری می‌کند.

پیگیری‌های خبرنگار آنا از دو اتحادیه‌ای که متولی پخش عمده و خرده فروشی میوه بودند بر دخالت دلالان در این بازار رسید، اما همچنان زوایای پنهانی از نفوذ دلالان در قیمت میوه وجود دارد. به همین جهت با بررسی میدانی اقدام به کشف قیمت عمده چند قلم میوه در میدان اصلی میوه و تره بار کردکه نشان از فاصله های غیر واقعی قیمت ها از مصوبه تعیین شده تا عرضه به خرده فروش سطح شهر تهران دارد.

قیمت گیلاس و توت فرنگی در میدان هم نجومی است!

در حالی برخی اخبار از فروش گیلاس کیلویی ۷۰۰ هزار تومانی در سطح شهر خبر می‌دهند، گیلاس درجه یک به صورت جعبه‌ای در میدان اصلی میوه و تره بار ۴۵۰ هزار تومان قیمت خورد و گیلاسی که بنظر می‌رسد در اثر مانده شدن کمی کیفیت خود را از دست داده است کیلویی ۳۵۰ هزار تومان قیمت خورد. توت فرنگی نیز با قیمت ۳۵۰ هزار تومان به صورت جعبه‌ای عرضه می‌شد و حجره دار ادعا داشت که در مغازه‌های سطح شهر قیمت این میوه ۵۰۰ هزار تومان است.

یکی از حجره‌ها نیز قیمت هلو انجیری درجه ۱ را ۱۴۰ هزار اعلام کرد و در عوض خرید بیشتر حاضر به تخفیف ۱۰ هزار تومانی یعنی هر کیلو ۱۳۰ هزار تومان برای این میوه نیز شد. میوه فروش دیگر هلو رسمی را ۱۲۰ هزار تومان قیمت گذاشته بود. حجره دار دیگر که بنظر منصف‌تر می‌آمد قیمت انواع شلیل انجیری، هلو انجیری و هلو رسمی را به شرط خرید عمده ۱۰۰ هزار تومان به ازای هر کیلو عنوان می‌کرد. دیگر فروشنده نیز برای هر کیلو هلو رسمی با کیفیت بالا قیمت ۱۳۵ هزار تومانی را اعلام کرد.

این درحالی است که همین میوه ها با کاهش بیش از ۵۰درصد قیمت از کشاورز و باغدار خریداری می سود. بنکداران توزیع میوه در این میدان  بر این موضوع هم نظرند که کشاورز در اوج شرایط مناسب تنها ۱۵ تا ۲۰درصد از تولیدات باغی و کشاورزی خود سود می برند.اما سود کلان و اصلی در مسیر حرکت در زنجیره مزرعه تا بازار برای واسطه گران قابل اهمیت است و از آن بهره می گیرند.

قیمت بالای ۱۰۰ هزار تومان برای هر کیلو سیب سبز

در مورد سیب سبز نیز حجره داری قیمت هر کیلو از این میوه با کیفیت پایین را ۱۰۰ هزار تومان اعلام کرد و فروشنده دیگری هر کیلو سیب سبز معمولی با کیفیت قابل قبول را ۱۶۰ هزار تومان و هر کیلو از این میوه با کیفیت بالا را ۲۰۰ هزار تومان اعلام می‌کند. ذغال اخته نیز به صورت جعبه‌ای با قیمت ۱۸۰ الی ۲۰۰ هزار تومان به ازای هر کیلو به فروش می‌رسید.

طالبی و خربزه و هندوانه چند؟

قیمت هر کیلو جانا در میدان بار ۲۵ هزار تومان، هر کیلو طالبی بین ۶ تا ۲۰ هزار بسته به کیفیت و هر کیلو خربزه بین ۱۲ تا ۲۰ هزار تومان اعلام شد. هر کیلو هندوانه با کیفیت بالا نیز ۸ هزار تومان قیمت خورد که فروشنده با خرید بالای ۱۰۰ کیلو به ۷ هزار تومان نیز راضی شد.

قیمت نجومی برای گلابی

گلابی معمولی در میدان تره بار ۱۳۰ هزار تومان قیمت داشت، اما گلابی درجه ۱ با قیمت نجومی ۳۵۰ هزار تومانی به فروش می‌رسید. پس از آن نیز قیمت انگور درجه ۲ رقمی بین ۶۵ تا ۸۰ هزار تومان عنوان می‌شد، اما انگور درجه ۱ با قیمت ۱۲۰ هزار تومان نیز موجود بود. در نهایت زرد آلو نیز قیمتی در حدود ۱۵۰ هزار تومان داشت و لیموترش نیز به صورت کارتنی و به ازای هر کیلو ۱۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسید.

این ها بخشی از قیمت ها در بازار اصلی میوه و تره بار شهر تهران است. اما چرا باید چرخه تولید تا بازار اینقدر آسیب پذیر باشد که برخی در این بین استفاده های کلان از دسترنج کشاورز و جیب مصرف کننده را به عنوان یک تجارت سود ده رها نکنند.

در مقابل شبکه دلالان میوه چه باید کرد

به گزارش آنا، دولت باید با ارائه تسهیلات و حمایت‌های لازم از کشاورزان، هزینه‌های تولید میوه را کاهش دهد.البته با اتخاذ سیاست‌های درست و مدیریت صحیح منابع آبی، می‌توان از اثرات خشکسالی بر تولید میوه کاست.از سوی دیگر سازمان‌های نظارتی باید با جدیت بیشتری با دلالان و محتکران برخورد کرده و آنها را از بازار میوه حذف کنند.ناگفته نماند ایجاد و تقویت زنجیره‌های تامین مستقیم از تولید به مصرف، می‌تواند واسطه‌ها را حذف کرده و قیمت‌ها را متعادل سازد.به طوری که سازمان‌های نظارتی باید با جدیت بیشتری بر بازار میوه و تره‌بار نظارت کرده و با دلالان و محتکران برخورد قاطع کنند.از سوی دیگر ارائه تسهیلات و حمایت‌های لازم از کشاورزان، می‌تواند آنها را در فروش مستقیم محصولاتشان یاری رساند.

تا زمانی که سازوکار مناسبی برای حذف یا کنترل دلالان از بازار میوه و تره‌بار اندیشیده نشود، سفره مردم همچنان از میوه‌های تازه و ارزان بی‌بهره خواهد ماند.اگر راهکار‌های اساسی برای حل مشکلات صنعت میوه و تنظیم بازار اتخاذ نشود، بار سنگین گرانی میوه همچنان بر دوش خانوار‌ها سنگینی خواهد کرد و رویای داشتن سبد میوه پر از رنگ و طعم، برای بسیاری از خانواده‌ها به یک حسرت تبدیل خواهد شد.