نخستین آمار از واردات خودرو۱۴۰۴ منتشر شد

ترخیص ۱۴ هزار خودروی وارداتی؛

صنعت ماشین: اولین آمار رسمی از میزان واردات خودرو از ابتدای سال جاری تاکنون اعلام شد. طبق اعلام رئیس کل گمرک ایران طی سال جاری تا انتهای تیرماه بیش از ۱۴ هزار دستگاه خودرو از گمرکات کشور ترخیص شده است که این به معنای رشد ۴۰ درصدی واردات خودرو در چهار ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.

 آن‌طور که فرود عسگری گفته است: «در ۴ ماه نخست سال جاری تعداد ۱۴ هزار و ۲۸۷ دستگاه خودرو سواری نو به ارزش ۳۱۳‌میلیون دلار وارد و از گمرکات کشور ترخیص قطعی شده است. در مدت مشابه سال گذشته تعداد ۱۰ هزار و ۳۵۳ دستگاه خودرو سواری نو به ارزش ۲۰۹‌میلیون دلار وارد کشور شده بود. این آمار نشان می‌دهد آمار ترخیص خودروی وارداتی نو از گمرکات کشور در ۴ ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشدی بیش از ۴۰ درصدی داشته است.»

این در شرایطی است که آیین‌نامه واردات خودرو کمتر از یک ماه و نیم پیش و در بحبوحه جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، ابلاغ شد و بنابراین پیش از آن هیچ خودرویی نمی‌توانسته با قوانین سال جدید وارد کشور شده باشد؛ بنابراین احتمال دارد که این خودرو‌ها از سال پیش وارد گمرکات شده و در این چهارماه به ترخیص قطعی رسیده باشند، اگر این سناریو درست باشد، می‌توان گفت که خودرو‌های مورد اشاره که پیش از ابلاغ آیین‌نامه اجرایی واردات خودرو ابلاغ شود ترخیص شده‌اند، با قوانین و تعرفه‌های سال گذشته وارد کشور شده‌اند. رئیس کل گمرک ایران، همچنین در پاسخ به پرسشی در مورد وضعیت واردات خودرو‌های کارکرده اشاره کرده است که «در زمینه واردات خودرو‌های کارکرده یا دست دوم، تاکنون خودرویی به‌طور رسمی از گمرک ترخیص و وارد کشور نشده است. از آنجا که آمار گمرک، آمار اظهاری است.

بنابراین احتمال دارد خودروی کارکرده یا دست دوم وارد گمرکات شده باشد؛ ولی به گمرک اظهار نشده است.» عدم ورود گسترده خودرو‌های کارکرده به کشور چندان هم عجیب نیست چراکه از ابتدای مطرح شدن این طرح به نظر می‌رسید که بیشتر طرحی روی کاغذ باشد. در واقع سیاستگذاران از ابتدا نیز با واردات خودرو‌های کارکرده چندان موافق نبودند و به‌نظر می‌رسد این طرح بیشتر با فشار نمایندگان مجلس وارد قانون بودجه یا دیگر قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به واردات خودرو شده بود. از طرف دیگر ذی‌نفعان صنعت خودرو نیز عموما با واردات این دست از خودرو‌ها مخالفند. با این حال طبق اظهارات رئیس کل گمرک ایران احتمالا بخشی از خودرو‌های موجود در گمرکات، خودرو‌های کارکرده باشند، اما هیچ یک از آنها ترخیص نشده‌اند و آمار دقیقی هم از آنها موجود نیست.

رسوب بیش از ۱۰ هزار خودرو

فرود عسگری همچنین در بخشی از مصاحبه خود آماری از رسوب خودرو‌های وارداتی ارائه داده است. وی در این رابطه می‌گوید: «در بنادر و گمرکات شهید رجایی و باهنر نزدیک به ۱۰ تا ۱۳ هزار خودرو داریم که بسیاری از این خودرو‌ها منتظر صدور کد رهگیری بانک هستند و در حال حاضر وارد بنادر و گمرکات شده‌اند؛ ولی به گمرک اظهار نشده‌اند.» رسوب ۱۰ هزار تا ۱۳ هزار دستگاه خودرو تنها در دو گمرک کشور درحالی‌که کل خودرو‌های ترخیص شده در ۴ ماه نخست امسال به ۱۴ هزار دستگاه می‌رسد، رقم بسیار بالایی به نظر می‌رسد. گویا مشکل تخصیص ارز چالشی است که باعث شده این خودرو‌ها خاک بخورند؛ چراکه عسگری در بیان علت این موضوع به عدم صدور کد رهگیری توسط بانک‌ها اشاره کرده است. در واقع این حجم عظیم خودرو‌های رسوبی نه تنها سرمایه هنگفتی را راکد نگه داشته و می‌تواند زیان قابل‌توجهی را متوجه واردکنندگان کند بلکه تبعات گسترده تری از جمله کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و فعالان بازار به سیاست‌های تجاری دولت را به دنبال دارد.

مشکل اصلی یعنی عدم‌صدور کد رهگیری توسط بانک مرکزی به دلیل تنگنا‌های تخصیص ارز است که ریشه در محدودیت‌های ارزی و پیچیدگی‌های بوروکراتیک دارد. این وضعیت، زنجیره تامین خودرو‌های وارداتی را مختل کرده و هزینه‌های نگهداری و استهلاک را به واردکنندگان تحمیل می‌کند. از طرف دیگر بازار خودرو از ابتدای سال تاکنون با مشکل جدی عرضه مواجه است، تزریق این تعداد خودروی وارداتی به بازار تا حدی می‌تواند از فشار مربوط به این موضوع بکاهد. هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف، از جمله وزارت صمت، گمرک و بانک مرکزی، برای جلوگیری از تکرار مشکلات کنونی ضروری است تا بتوان در اسرع وقت خودرو‌های رسوبی را به بازار تزریق کرد.