گسترش روابط اقتصادی با «اکو» به توسعه تجارت منطقه‌ای می‌انجامد

بررسی ظرفیت‌های اقتصادی اکو در میز اقتصاد؛

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، به گقته کارشناسان برنامه میز اقتصاد، ایران می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی و اقتصادی کشورهای عضو این سازمان، سهم خود را در بازار بزرگ منطقه‌ای افزایش دهد و از این مسیر، بخشی از آثار تحریم‌ها را خنثی کند.

مجری: ابتدا از جایگاه و اهمیت سازمان همکاری اقتصادی اکو بفرمایید. این سازمان چه جایگاهی در منطقه دارد و تا چه اندازه می‌تواند برای اعضا اثرگذار باشد؟
داریوش صفرنژاد (استاد دانشگاه و کارشناس روابط بین‌الملل): اکو یکی از قدیمی‌ترین سازمان‌های همکاری منطقه‌ای در جهان است؛ بیش از شصت سال قدمت دارد و تنها سازمان منطقه‌ای است که دبیرخانه دائمی آن در تهران قرار دارد. این خود یک ظرفیت ارزشمند برای ایران است. اکو امروز بیش از هشت میلیون کیلومترمربع وسعت و حدود ۵۰۰ میلیون نفر جمعیت دارد. این سازمان بر پایه همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی شکل گرفته و می‌تواند بستر مناسبی برای توسعه مناسبات چندجانبه و دوجانبه بین کشورهای عضو باشد.

مجری:با توجه به این ظرفیت‌ها، ایران تا چه اندازه از فرصت‌های اکو استفاده کرده است؟
صفرنژاد: در دو تا سه سال اخیر، اقدامات مؤثری انجام شده است. ایران با اکثر کشورهای عضو اکو لغو روادید کرده و این کار، زمینه‌ساز گسترش ارتباطات فرهنگی و مردمی شده است. ما به عنوان یکی از مؤسسان و میزبان دبیرخانه اکو، اکنون با بیشتر اعضا بدون ویزا رفت‌وآمد داریم. این پیوندهای فرهنگی و تمدنی، پیش‌زمینه‌ای برای توسعه همکاری‌های اقتصادی است.ایران در این منطقه، مزیت‌های اقتصادی و بازرگانی متعددی دارد و بسیاری از کالاهای ایرانی دقیقاً در بازار همین کشورها مشتری دارند، چون اشتراکات فرهنگی و تمدنی موجب گرایش طبیعی به تجارت با ایران شده است.

مجری: به نظر شما این سازمان تا چه اندازه می‌تواند به توسعه اقتصادی اعضا به‌ویژه ایران کمک کند؟
یعقوب زراعت‌کش (استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی): سازمان اکو ظرفیت اقتصادی بسیار بزرگی دارد. کشورهای عضو در مجموع بیش از یک تریلیون دلار حجم تجارت خارجی دارند. ایران نیز با این کشورها حدود ۲۸ میلیارد دلار مبادله تجاری دارد که رقم قابل توجهی است، اما هنوز با ظرفیت واقعی فاصله دارد.این اجلاس اخیر اکو در تهران در شرایطی برگزار شد که تحریم‌های جدید غربی موسوم به «اسنپ‌بک» اجرایی شده بود، اما حضور اعضا و دو مهمان ویژه از عراق و عمان، پیام روشنی داشت که ایران در انزوا قرار ندارد و می‌تواند از ظرفیت‌های منطقه‌ای برای تقویت اقتصاد خود بهره بگیرد.

مجری:به ظرفیت‌های خاص اقتصادی اعضا اشاره کردید. چه حوزه‌هایی می‌تواند مبنای همکاری مؤثرتر ایران با کشورهای اکو باشد؟
زراعت‌کش: ما در حوزه انرژی، گاز و فرآورده‌های نفتی مزیت نسبی بالایی داریم و می‌توانیم نیاز کشورهای عضو را در این زمینه تأمین کنیم. در مقابل، کشورهایی مثل قزاقستان، تاجیکستان و قرقیزستان ظرفیت‌های گسترده‌ای در بخش کشاورزی دارند. مثلاً قزاقستان ۲۴ میلیون هکتار زمین کشاورزی دارد که بسیاری از آن‌ها هنوز زیر کشت نرفته‌اند. این می‌تواند فرصت خوبی برای اجرای طرح‌های کشت فراسرزمینی ایران باشد.

مجری:با این همه ظرفیت، چرا هنوز از این فرصت‌ها استفاده کافی نشده است؟
زراعت‌کش: مهم‌ترین دلیل، ضعف بخش خصوصی است. اقتصاد ایران هنوز عمدتاً دولتی است و تنها حدود پانزده درصد فعالیت‌های اقتصادی در اختیار بخش خصوصی قرار دارد. این باعث شده حضور فعال اقتصادی در کشورهای عضو اکو کم‌رنگ باشد.از طرف دیگر، تمرکز و برنامه‌ریزی کافی برای شناسایی مزیت‌ها و ایجاد پیوندهای اقتصادی و دیپلماتیک با این کشورها وجود نداشته است. در حالی‌که ایران در بین اعضای اکو، بیشترین تراز مثبت صادراتی را دارد، اگر حجم تجارت افزایش یابد، منافع اقتصادی چشمگیری نصیب کشور خواهد شد.

مجری: جمع‌بندی شما از چشم‌انداز همکاری‌های اکو چیست؟
زراعت‌کش: اگر از ظرفیت‌های منطقه‌ای به‌درستی استفاده شود، اکو می‌تواند به موتور محرک تجارت منطقه‌ای ایران تبدیل شود. ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی، منابع انرژی، پیوندهای فرهنگی و سابقه تمدنی مشترک، می‌تواند نقش محوری در این سازمان ایفا کند و بخشی از آثار تحریم‌ها را از طریق تجارت با کشورهای عضو خنثی سازد.