در گفت‌وگو با آنا مطرح شد
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق، گفت: اجرای موفق حذف ارز ترجیحی نیازمند تکمیل زیرساخت‌های حمایتی، شفافیت در قیمت‌ها و مدیریت انتظارات تورمی است. بدون این اقدامات، موج افزایش قیمت کالاهای اساسی فشار مضاعفی بر زندگی مردم ایجاد می‌کند و اعتماد جامعه به سیاست‌های اقتصادی را کاهش می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری آنا، کارشناسان اقتصادی تأکید می‌کنند که حذف ارز ترجیحی، اگرچه اقدامی ضروری برای اصلاح ساختار اقتصادی و بهبود کارایی بودجه است، تنها زمانی می‌تواند به نتایج مثبت منجر شود که پیش‌زمینه‌های لازم برای کاهش فشار تورمی و مدیریت آثار آن بر معیشت مردم فراهم شده باشد. تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که حذف نرخ‌های دستوری ارز بدون برنامه‌ریزی دقیق و ایجاد سازوکار‌های حمایتی، همواره موجب افزایش ناگهانی قیمت کالاهای اساسی و رشد تورم انتظاری در جامعه شده است، روندی که فشار مضاعفی بر خانوار‌های کم‌درآمد وارد می‌کند و اعتماد مردم به سیاست‌های اقتصادی را کاهش می‌دهد.
پیش‌نیاز‌های حمایتی قبل از اجرای حذف ارز ترجیحی
نخستین و مهم‌ترین باید برای حذف ارز ترجیحی، طراحی سازوکار‌های حمایتی هدفمند و قابل رصد برای دهک‌های پایین است. این حمایت‌ها می‌تواند شامل پرداخت یارانه نقدی مستقیم، کالابرگ الکترونیک، یا بسته‌های حمایتی برای تأمین کالاهای اساسی باشد تا فاصله زمانی بین افزایش قیمت‌ها و ارائه حمایت‌ها، اثر منفی بر معیشت مردم را به حداقل برساند. بدون چنین پیش‌زمینه‌ای، فشار اقتصادی مستقیم بر خانوار‌های کم‌درآمد افزایش می‌یابد و تورم انتظاری در جامعه شکل می‌گیرد که خود باعث افزایش قیمت‌ها در بازار می‌شود.
کنترل بازار و شفافیت قیمت‌ها
یکی دیگر از الزامات اجرای موفق حذف ارز ترجیحی، نظارت دقیق و هوشمند بر زنجیره تأمین و توزیع کالاهای اساسی است. کارشناسان هشدار می‌دهند که در غیاب سامانه‌های شفاف قیمت‌گذاری و برخورد با سوءاستفاده‌کنندگان، امکان جهش‌های خودسرانه قیمت‌ها بالا خواهد بود. ایجاد سامانه‌های رصد لحظه‌ای، افزایش شفافیت مالی و برخورد قانونی با اخلالگران بازار، ابزار‌هایی هستند که می‌توانند آثار تورمی این سیاست را محدود کنند و تورم انتظاری را کاهش دهند.
تقویت تولید داخلی و کاهش وابستگی
حذف ارز ترجیحی بدون تقویت تولید داخلی و تأمین منابع لازم برای تولیدکنندگان، به معنای انتقال بار هزینه‌ها از دولت به مصرف‌کننده نهایی است. کارشناسان بر ضرورت ایجاد شرایطی تاکید می‌کنند که تولیدکنندگان بتوانند با دسترسی به مواد اولیه، سرمایه در گردش و فناوری لازم، تولید خود را افزایش دهند و کیفیت محصولات بهبود یابد. این امر به کاهش وابستگی به واردات، کاهش قیمت تمام‌شده و مهار فشار تورمی کمک می‌کند.
مدیریت انتظارات و اطلاع‌رسانی شفاف
یکی از مهم‌ترین باید‌های اجرای موفق حذف ارز ترجیحی، مدیریت انتظارات تورمی و اطلاع‌رسانی شفاف به مردم است. وقتی جامعه از برنامه دولت برای حمایت هدفمند و کنترل بازار مطمئن باشد، احتمال ایجاد رفتار‌های پیش‌نگرانه و افزایش قیمت‌های خودسرانه کاهش می‌یابد. کارشناسان معتقدند که اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف، همراه با اقدامات عملی در بازار و حمایت از دهک‌های پایین، می‌تواند اعتماد مردم را حفظ کرده و تورم انتظاری را کنترل کند.
حذف ارز ترجیحی تنها بخشی از یک اصلاح اقتصادی گسترده است و بدون تکمیل زیرساخت‌های حمایتی، نظارتی و تولیدی، اجرای این سیاست ممکن است فشار تورمی را تشدید کند و اهداف اصلی اصلاح اقتصادی را به تعویق بیندازد. آنان هشدار می‌دهند که موفقیت این اقدام در گرو برنامه‌ریزی دقیق، هماهنگی بین دستگاه‌های دولتی و نظارت مستمر بر بازار است تا هم رفاه مردم حفظ شود و هم ساختار اقتصادی کشور به سمت شفافیت، بهره‌وری و کاهش رانت حرکت کند.
در این خصوص ندری، کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی آنا، گفت: حذف ارز ترجیحی یک ضرورت برای اصلاح ساختار اقتصادی کشور است، اما اجرای آن بدون آماده‌سازی زیرساخت‌های حمایتی می‌تواند فشار تورمی شدیدی بر زندگی مردم وارد کند. تجربه نشان داده هر بار نرخ‌های دستوری ارز تغییر کرده است، خانوار‌های کم‌درآمد اولین قربانیان این سیاست‌ها بوده‌اند و این مسئله اعتماد مردم به برنامه‌های اقتصادی دولت را کاهش می‌دهد.
لزوم حمایت هدفمند از دهک‌های پایین
ندری تأکید کرد:اولین و مهم‌ترین اقدام قبل از حذف ارز ترجیحی، طراحی و اجرای سازوکار‌های حمایتی هدفمند است. پرداخت یارانه‌های نقدی، کالابرگ الکترونیک و بسته‌های حمایتی برای کالاهای اساسی می‌تواند فشار افزایش قیمت‌ها را کاهش دهد و مانع شکل‌گیری تورم انتظاری در جامعه شود.
شفافیت و کنترل بازار
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق، همچنین بر ضرورت نظارت دقیق و شفافیت در بازار تأکید کرد و گفت: بدون سامانه‌های رصد و کنترل قیمت‌ها، احتمال افزایش خودسرانه قیمت‌ها بالا می‌رود. باید با شفاف‌سازی مالی و برخورد با سوءاستفاده‌کنندگان، آثار تورمی این سیاست محدود شود.
تقویت تولید داخلی
ندری ادامه داد: حذف ارز ترجیحی تنها زمانی نتیجه‌بخش است که تولیدکنندگان داخلی بتوانند با دسترسی به مواد اولیه، سرمایه در گردش و فناوری لازم، تولید خود را افزایش دهند و کیفیت محصولات بهبود یابد. در غیر این صورت، بار هزینه‌ها به طور مستقیم بر دوش مصرف‌کننده نهایی می‌افتد.
مدیریت انتظارات تورمی
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق، گفت: اطلاع‌رسانی شفاف و مدیریت انتظارات مردم یکی از کلید‌های موفقیت این سیاست است. وقتی جامعه از برنامه دولت برای حمایت هدفمند و کنترل بازار مطمئن باشد، رفتار‌های پیش‌نگرانه و افزایش قیمت‌های خودسرانه کاهش می‌یابد و تورم انتظاری کنترل می‌شود.
ندری تأکید کرد:حذف ارز ترجیحی بخشی از یک اصلاح اقتصادی گسترده است و موفقیت آن تنها با تکمیل زیرساخت‌های حمایتی، نظارتی و تولیدی ممکن است و بدون این اقدامات، فشار تورمی و مشکلات معیشتی مردم افزایش خواهد یافت.
source