شریان‌های حیاتی تحول دیجیتال و بازتعریف اقتصاد دانشگاهی با هوش اقتصادی و تجارت الکترونیک

سیدمحسن طباطبایی مزدآبادی، عضو هیات عملی دانشگاه آزاد اسلامی،در یادداشتی اختصاصی برای گروه اقتصاد خبرگزاری آنا نوشت: تحول دیجیتالی دانشگاه‌ها در دهه اخیر دیگر یک انتخاب نیست؛ ضرورتی است که هم کیفیت آموزش را ارتقا می‌دهد و هم ساختار اقتصادی دانشگاه‌ها را متحول می‌سازد. در این میان، هوش اقتصادی به عنوان یکی از موثرترین ابزار‌ها نقش کلیدی در هدایت تصمیمات، تحلیل رفتار کاربران، شناسایی نیاز‌های واقعی و طراحی مدل‌های پایدار برای اقتصاد آموزشی ایفا می‌کند. هنگامی که تجارت الکترونیک با هوش اقتصادی تلفیق می‌شود، دانشگاه‌ها می‌توانند با دقت بیشتری مسیر تحول دیجیتال خود را برنامه‌ریزی کنند و ارزش بسیار بیشتری برای دانشجویان، اساتید و بدنه اجتماعی تولید کنند.

با تحلیل داده‌های رفتاری و آموزشی، نیاز‌های واقعی دانشجویان شناسایی می‌شود: چه محتوایی مورد توجه قرار می‌گیرد، چه مهارت‌هایی در بازار کار تقاضای بالاتری دارد، چه دوره‌هایی بیشترین بازده یادگیری را دارند، و چه ابزار‌های دیجیتالی بیشترین کارایی را ایجاد می‌کنند. این شناخت باعث می‌شود طراحی دوره‌های آنلاین، فروش محتوای آموزشی، کتابخانه‌های دیجیتال، لابراتوار‌های مجازی، دوره‌های کوتاه‌مدت و خدمات مبتنی بر تجارت دیجیتال دقیقاً مطابق با ارزش واقعی برای کاربران شکل گیرد. نتیجه این فرآیند، کاهش هزینه‌های آموزشی، افزایش دسترسی و ایجاد عدالت آموزشی است؛ همان ایده مرکزی تفکر ناب که بر حذف اتلاف و تمرکز بر ارزش واقعی تأکید دارد.

چگونه استفاده از هوش اقتصادی در بستر‌های دانشگاهی منجر به رشد می شود

کشور‌هایی مانند فنلاند، استرالیا، سنگاپور و کره‌جنوبی نشان داده‌اند که چگونه استفاده از هوش اقتصادی در بستر‌های دانشگاهی می‌تواند منجر به رشد تصاعدی دسترسی به آموزش، افزایش فروش خدمات آموزشی دیجیتال و توسعه برند دانشگاه‌ها در سطح جهانی شود. پلتفرم‌های آموزش آنلاین این کشور‌ها بر اساس تحلیل دقیق داده‌ها طراحی شده و همین امر سبب شده دانشجویان بین‌المللی به صورت گسترده به دوره‌های دیجیتال آنان جذب شوند. دانشگاه‌ها از طریق تجارت الکترونیک نه‌فقط به منابع مالی جدید دست یافته‌اند، بلکه فرهنگ یادگیری مستمر و آموزش مبتنی بر تحلیل را نیز در جامعه تقویت کرده‌اند.

ترکیب هوش اقتصادی با تجارت الکترونیک باعث می‌شود مدل‌های سنتی درآمد در دانشگاه‌ها متحول شود. فروش محتوا، اشتراک دانش، دوره‌های مهارت‌محور، گواهینامه‌های دیجیتال، دوره‌های مشترک با صنعت، خدمات مشاوره دیجیتال، و حتی فروش فناوری و نوآوری در قالب پلتفرم‌های الکترونیکی زمینه‌ای فراهم می‌کند که دانشگاه‌ها از وابستگی به بودجه‌های دولتی فاصله بگیرند و به یک نهاد اقتصادی پویا تبدیل شوند. این مدل در کشور‌هایی مثل امارات و مالزی باعث شده دانشگاه‌ها حضور مهم‌تری در بازار آموزش جهانی داشته باشند و هویت فرهنگی–علمی خود را بهتر معرفی کنند.

تفکر ناب به روند‌های دیجیتال در دانشگاه‌ها کمک می کند

رویکرد تفکر ناب کمک می‌کند روند‌های دیجیتال در دانشگاه‌ها چابک‌تر شود. بازخورد‌ها لحظه‌ای ثبت می‌شوند، کیفیت آموزش مستمر اصلاح می‌شود، دوره‌ها بی‌نیاز از بروکراسی طولانی طراحی یا بازطراحی می‌شوند و مسیر یادگیری به تجربه‌ای روان و کم‌هزینه برای دانشجو تبدیل می‌شود. این مدل، رضایت دانشجویان را در دانشگاه‌های دیجیتالی چندین برابر افزایش داده است؛ زیرا زمان کمتری صرف امور غیرضروری می‌شود و ارزش آموزشی در سریع‌ترین شکل ممکن به دست کاربر می‌رسد.

اجرای این مدل باعث رشد قابل‌توجه شاخص‌های دیجیتال‌سازی دانشگاه‌ها، افزایش مشارکت دانشجویان در فرآیند یادگیری، ارتقای کیفیت آموزش مجازی، رشد اقتصاد خلاق دانشگاهی و تقویت ارتباط دانشگاه با صنعت می‌شود. حتی شاخص‌های بین‌المللی مربوط به نوآوری، کیفیت آموزش و دسترسی دیجیتال جهشی چشمگیر پیدا می‌کنند. نتیجه این فرآیند، شکل‌گیری دانشگاه‌هایی است که نه‌تنها به‌روز هستند بلکه به‌صورت مداوم با داده، رفتار بازار و نیاز‌های فرهنگی نسل جدید هماهنگ می‌شوند.

در نهایت، این مسیر امیدآفرینی وسیعی در میان دانشجویان و جامعه دانشگاهی ایجاد می‌کند. عدالت آموزشی افزایش می‌یابد، توان مهارتی دانشجویان تقویت می‌شود، فرصت‌های برابر برای یادگیری جهانی فراهم می‌گردد، و دانشگاه به نهادی تبدیل می‌شود که برای افراد در هر زمان و مکان قابل دسترس و الهام‌بخش است. با تکمیل زنجیره میان هوش اقتصادی، تجارت الکترونیک و تفکر ناب، دانشگاه‌ها می‌توانند نه‌فقط سازوکار‌های داخلی خود را متحول کنند، بلکه فرهنگ یادگیری جهانی و آینده شغلی نسل جدید را نیز شکل دهند.