گذر نفت از مشکلات تحریم/ صنعت نفت با تمام قدرت ایستاده

نیم قرن پیشرفت اقتصاد در برابر تحریم‌ها/۹

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، گفت: علی رغم تمام تحریم‌هایی که در دوران پس از انقلاب بر صنعت نفت کشور تحمیل شد؛ صنعت نفت با تمام قدرت ایستاده و دستاورد‌های بی بدیلی را خلق نموده است. این صنعت به عنوان بخش اصلی و موتور محرک اقتصاد لحظه‌ای را برای پیشبرد اهداف نظام از دست نداد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، نفت به عنوان موهبتی خدادادی از بزرگترین پتانسیل‌ها برای اعتلای اقتصاد کشور است. بر اساس مطالعات میزان ذخایر نفت ایران در حدود ۱۴۰ الی ۱۵۰ میلیارد بشکه تخمین زده شده است که بنا بر نظرات کارشناسان و بر اساس مدل هابرت به نظر می‌رسد حدود ۵۸ الی ۶۲ میلیارد بشکه از نفت موجود در ذخایر شناسایی شده در مرز‌های کشور همچنان قابل استفاده باشد. اما آمار اوپک و وزارت نفت از میزان نفت خام موجود در ذخایر ایران با این تحلیل کاملا متفاوت است؛ وزارت نفت تاکید دارد که سال‌هایی که از وقوع انقلاب اسلامی ایران گذشته است تقریبا به میزان ۷۰ درصد نفت برداشت شده با کشف ذخایر جدید به میزان ذخیره نفت خام کشور افزوده شده است؛ از این رو پیش بینی می‌شود که ذخایر نفت خام در مرز‌های ایران حدود ۱۶۰ میلیارد بشکه نفت درجا است.

اوپک ذخایر گاز طبیعی ایران را در حدود ۳۳.۷۲ تریلیون متر معکب تخمین زده است که معادل ۱۷.۹۶ درصد از کل ذخایر شناخته شده جهان و به ایران امکان تولید گاز طبیعی برای بیش از ۱۵۰ سال دیگر را می‌دهد. برتیش پترولیوم نیز در آمار سال ۲۰۱۶ خود تاکید داشته است که ایران ۹.۳ درصد از ذخایر نفت جهان و ۱۹.۵ درصد از ذخایر نفت خاورمیانه را در اختیار دارد. شایان ذکر است که کل ذخایر هیدروکربوری کشور حدود ۱۵۵.۶۳ میلیارد بشکه تخمین زده شده است. حدود ۷۱ درصد از ذخایر نفتی و ۳۹ درصد ذخایر گازی کشور در خشکی و ۲۹ درصد ذخایرنفت و ۶۱ درصد ذخایر گاز طبیعی کشور در دریا‌ها قرار دارد.

انقلاب و نفت و گاز

بر اساس آمار منتشر شده از سوی وزارت نفت در دوران انقلاب نه تنها منابع گازی کشور در اثر برداشت‌ها تحلیل نرفته است بلکه امروزه نسبت به سال ۱۳۵۷ میزان ذخایر گازی کشور ۸ برابر شده است؛ یعنی طی سال‌های انقلاب با هر ۱۰۰ واحد افزایش مصرف گاز طبیعی حدود ۱۸۰ واحد به ذخایر گازی از طریق کشفیات جدید افزوده شده است. لازم به ذکر است که حدود ۷۵ درصد از کشفیات جدید گاز طبیعی در دوران انقلاب اسلامی ایران انجام شده است.

این شرایط در خصوص ذخایر نفتی نیز صدق می‌کند، یعنی حدود ۲۵ درصد از ذخایر نفت در دوران انقلاب اسلامی کشف شده است و حدود ۷۰ درصد از نفت استفاده شده طی ۲۰ سال اخیر از طریق کشف مخازن جدید و توسعه مخازن قدیمی جایگزین شده است. لازم به ذکر است که حدود ۴۵ درصد از ذخایر نفت جدید و ۷۷ درصد از ذخایر گازی کشف شده توسعه نیافته‌اند و این موضوع قدرت مانور خوبی به صنعت نفت و گاز برای آینده سازی خواهد داد.

نفت در دوران جنگ تحمیلی

جنگ تحمیلی ۸ ساله که بلافاصله پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران شروع شد، آوردگاهی عظیم برای صنعت نفت بود چرا نفت علاوه بر تامین انرژی مورد نیاز کشور، وظیفه تامین سرمایه و درآمد برای اداره کشور را نیز بر عهده داشت؛ اما تقریبا از روز‌های ابتدایی جنگ تحمیلی از مجموع ۷ پالایشگاه موجود در کشور پالایشگاه‌های تقریبا تمام پالایشگاه‌ها آماج حملات دشمن قرار گرفتند؛ حتی پالایشگاه تبریز بیش از ۲۳ بار بمباران شد.

بسیاری از تلمبه خانه‌های کشور که وظیفه انتقال سوخت به پالایشگاه‌ها را داشتند نیز توسط رژیم بعث هدف حمله قرار گرفتند؛ در این میانه با شروع جنگ نفت کش‌ها حدود ۴۸ کشتی تجاری که در حال انتقال نفت ایران بودند، هدف حمله قرار گرفتند و حتی ایالات متحده با دخالت مستقیم در این جنگ به سکو‌های نفتی ایران حمله ور شد، اما با این حال صادرات نفت در تمام این دوران حتی یک روز نیز قطع نشد و صادرات نفت خام ایران در تمام مدت در حد متوسط ۲ میلیون بشکه در روز باقی ماند.

در دوران جنگ ۸ ساله بیش از ۲۱ حلقه چاه نفتی جمهوری اسلامی ایران توسط ایالات متحده و عراق هدف قرار گرفته و دچار آتش سوزی شد؛ اما در حالی که پیش از این تجربه مقابله با این نوع آسیب‌ها در بین متخصصان نفتی ایران وجود نداشت، تمام این آسیب‌ها با سرعت بیش از پیش بینی‌های کارشناسی ترمیم شد. به عنوان مثال در حمله عراق به تاسیسات بهرگان که مسئولیت انتقال روزانه ۳۰ میلیون لیتر فرآورده نفتی به خاک ایران را بر عهده داشت، متخصصان زمان لازم برای بازسازی را ۹ ماه تخمین زدند، اما تلاشگران انقلابی صنعت نفت این مرکز مهم واردات سوخت به کشور را طی ۷ روز مجددا فعال کردند.

دستاورد‌های بی بدیل در صنعت نفت 

ابراهیم پیرامون مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی آنا گفت: علی رغم تمام تحریم‌هایی که در دوران پس از انقلاب بر صنعت نفت کشور تحمیل شد؛ صنعت نفت با تمام قدرت ایستاده و دستاورد‌های بی بدیلی را خلق نموده است. طی سال‌های پس از انقلاب اسلامی سنگین‌ترین تحریم‌ها برای به زانو درآوردن صنعت نفت و گاز ایران وضع شد، اما این صنعت به عنوان بخش اصلی و موتور محرک اقتصاد جمهوری اسلامی ایران لحظه‌ای را برای پیشبرد اهداف نظام از دست نداد.

وی ادامه داد: به لطف خدا و همت متخصصان ایرانی هم اکنون تولید نفت و گاز در شرایط بسیار خوبی قرار گرفته و جمهوری اسلامی ایران از این حیث در زمره بزرگترین صادرکنندگان نفت قرار گرفته است. همچنین کشور ما از حیث ذخایر درجای موجود در رتبه بسیار خوب جهانی قرار گرفته است. شکوفایی توانمندی‌های داخلی صنعت نفت کشور را از مرحله ساخت قطعه به مرحله ساخت تجهیز رسانده است که این دستاوری بسیار بزرگ است.

پیرامون تاکید کرد: در حال حاضر متخصصان صنعت نفت و گاز توانایی ساخت تجهیزات بسیار پیچیده‌ای مانند توربین‌ها را دارند و بسیاری دیگر از تجهیزات این چنینی نیز ساخته شده و یا در مرحله تحقیقات است. عملکرد صنعت نفت طی این سال‌ها کاملا مشخص است و اکنون به جرات می‌توانیم بگوییم که تمام صنعت نفت و گاز کشور به دست متخصصان داخلی سرپا است.

وی تصریح کرد: امروزه آینده هر صنعتی به فناوری‌ها و تکنولوژی‌ها بستگی دارد؛ از این رو می‌توان گفت که جوانان و دانش بنیان‌ها تعیین کننده آینده صنعت نفت و گاز هستند و چشم انقلاب اسلامی امروز به این جوانان است.

به سطح داخلی سازی ۹۵ درصدی رسیده‌ایم / تحریم‌ها دیگر تاثیری ندارد

با توجه به اهمیت موضوع بهره‌برداری از میادین نفت و گاز و افزایش تولید و صادرات محسن دهبان پور مدیر عامل شرکت بهره برداری نفت و گاز آغاجاری نیز در خصوص تحول‌های این میدان نفتی طی دوران انقلاب اسلامی گفت: میدان نفتی آغاجاری در دوران انقلاب اسلامی با درک شرایط سخت تحریمی و لزوم حفظ تولید انرژی و توسعه ثروت کشور محلی برای تست‌های کاربردی و میدانی برای آزمایش نتایج تحقیقات جوانان متخصص کشور بود و همچنان نیز این نقش را با قدرت ایفا می‌کند.

وی ادامه داد: در همین راستا توانسته‌ایم سطح داخلی سازی قطعات در حوزه برق، ابزار دقیق و مکانیک را به بیش از ۹۵ درصد برسانیم و با این شرایط اگر تحریم‌ها صد برابر هم شود هیچ نگرانی وجود ندارد. ظرفیت علمی و فنی به حد اعلا رسیده است و هم اکنون می‌توانیم با قدرت بگوییم که صنعت نفت ضد تحریم شده است.

مدیرعامل میدان نقتی آغاجاری به شرایط خاص صنعت نفت، تصریح کرد: هم اکنون با شکست تحریم‌های دشمنان تنها نگرانی صنعت نفت تاثیر نوسات بازار بر فعالیت تولید کنندگان است که در این خصوص لازم است که به مقابله با خود تحریمی بپردازیم. باید از سازندگان حمایت شود و به مدیران برای انجام طرح‌های ابتکاری جرات داد. تمام تجهیزات پیچیده و توربین‌های پیشرفته‌ای که هم اکنون در خدمت صنعت نفت مشاهده می‌کنید نتیجه تلاش‌های جوانان و محققان کشور است که با مجاهدت در شرایط سخت اقتصادی به آن دست یافته‌اند.

دهبان پور تصریح کرد: لازم است نسبت به بخش خصوصی و دانشگاه‌ها نگاه حمایتی داشته باشیم و با توجه به رهنمود‌های مقام معظم رهبری باید شان صنعتگران را مانند مجاهدان و رزمندگان انقلاب اسلامی بدانیم و شرایط به گونه‌ای فراهم شود که تولید برای ایشان هر آن چه که امکان دارد، آسان‌تر شود چرا که با توجه به دستور رهبر معظم انقلاب حمایت از تولید کنندگان هم اکنون تکلیفی شرعی است.

وی با اشاره به شور و حرارت دانشجویان و دانشگاهیان برای اثر گذاری در صنعت نفت گفت: با بسیاری از دانشجویان و محققان جوان برخورد داشته‌ایم که با تکیه بر تکنولوژی تولید و استفاده از فناوری اطلاعات سعی در افزایش اثر گذاری و بهبود بازده فرآیند‌های صنعت نفت دارند؛ در یک نمونه از این تحقیقات برای تولید فیلتر‌های مورد نیاز کمپرسور نوپینیون با اختیاری که برای تست کاربردی به محققان داده شد، نمونه داخلی این فیلتر‌ها تولید شده و قیمت آن از ۸ میلیون تومان در سال ۱۳۹۵ به کمتر از ۵۹۰ هزار تومان در حال حاضر رسیده است.

مدیرعامل میدان نقتی آغاجاری با ذکر نمونه‌ای دیگر از موفقیت‌های جوانان محقق صنعت نفت در دوران انقلاب اسلامی گفت: در نمونه دیگری در سال ۱۳۹۶ هزینه بازآماد هر کمپسور حدود ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بود و کمپسور‌ها که کالایی استراتژیک نیز هستند برای تعمیرات و سرویس‌های کلی باید به کشور آلمان منتقل می‌شدند؛ اما با تکیه بر توان بخش خصوصی و جوانان دانشمند کشور توانستیم این کمپرسور‌ها را در داخل کشور و با هزینه ۳۰ میلیون تومان بازآماد نماییم. شایان ذکر است که تولید ۳۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی در روز در گرو همین کمپروسور‌ها بود که در دوران انقلاب شکوهمند اسلامی و با قدرت دانش محققان و صنعتگران کشور به چرخه تولید بازگشت.

وی در پایان تصریح کرد: از این دست فعالیت‌ها در دوران انقلاب اسلامی ایران بسیار زیاد است و طی این سال‌ها چندین هزار قطعه و تجهیز صنعت نفت و گاز داخلی سازی شده است و آمار و نمودار‌های سود حاصل از این مجاهدت‌ها موجود و مستند است.

بها دادن به جوانان دانشمند صنعت نفت بزرگترین افتخار برای انقلاب اسلامی است

در ادامه این گزارش علی دقایقی مدیرعامل و نایب رئیس گروه توسعه پتروایران نیز به بررسی وضعیت توسعه میادین نفتی پرداخت و گفت: در سال‌های گذشته در زمینه توسعه میادین نفتی دریایی اقدامات شگرفی انجام شد و به منابع نفتی در لایه جدیدی از عمق زمین دست پیدا کرده‌ایم. همچنین شناور‌های پیشرفته تحقیقاتی به خدمت گرفته شده است و توسعه میادین پارس جنوبی نیز در دستور کار است. در همین راستا همکاری‌های گسترده‌ای با مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی در جریان است.

وی با اشاره به آخرین نمایشگاه تجهیزات صنعت نفت و گاز ادامه داد: همین بها دادن به دانشجویان و توسعه بخش خصوصی را می‌توان از بزرگترین افتخارات بدست آمده در دوران انقلاب اسلامی ایران نامید؛ به عنوان مثال در سال جاری پانزدهمین نمایشگاه صنعت نفت و گاز با حضور بیش از ۲۰۰ شرکت دانش بنیان و ساخت داخل برگزار شده است و این خود سندی بر افتخار آفرینی محققان این کشور در دوران انقلاب اسلامی ایران است.