معمای آزادسازی ارزهای بلوکه شده و بازگشت ثبات به بازار ارز

در گزارش آنا بخوانید؛

با توجه به آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران در سایر کشورها می‌توان امیدوار بود که در کنار تراز تجاری مثبت و افزایش درآمد‌های نفتی، بازار ارز در ادامه نیز رنگ آرامش بیشتری به خود ببیند و شاهد کاهش نرخ‌ها در این بازار باشیم.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا؛همواره موضوع آزادسازی ارز‌های بلوکه‌شده ایران می‌تواند به‌عنوان یکی از مراحل و اصلی‌ترین هدف توسعه اقتصاد کشور قرار داد. میزان ارز مسدود‌شده ایران در کشور‌های مختلف مابین ۶۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود. ازاین رو ایران نیازمند تغییر استراتژی به سمت جذب سرمایه خارجی است و دسترسی به این پول‌ها نه یک گام بلکه گام‌های بلندی را برای توسعه اقتصاد کشور به همراه دارد، به طوری که سیدعباس عراقچی در یکی از تازه‌ترین صحبت‌های خود به اهمیت آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران توسط آمریکا اشاره کرد. این پول‌ها که در کشور‌های مختلفی مسدود شده‌اند، سال‌هاست بازگشت به اقتصاد ایران را به یک مسئله حیاتی تبدیل کرده است.

هرچند آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران می‌تواند تأثیر موقت، اما مستقیم بر تورم، نرخ ارز و واردات داشته باشد.اما حالا موضوع پول‌ها و اموال بلوکه شده ایران در خارج از کشور یکی از اتفاقات بسیار بغرنجی است که موجب ایجاد حس نا امنی در بین تجار و همچنین مراودات بین المللی کشور می‌شود؛ هر چند که در نمونه‌های بسیاری مشخص شده است که کشور‌ها با وجود استمرار تحریم‌های آمریکا برای تعامل با جمهوری اسلامی ایران متمایل هستند. یکی از نمونه‌های موفق عملکرد دیپلماسی اقتصادی در عرصه تعاملات خارجی، موضوع بلوکه شدن ۷ میلیارد دلار از پول‌های ایران در کره جنوبی بود که با برقراری دیپلماسی موفق و اقتدار در عمل جمهوری اسلامی ایران توانست این پول را از کره جنوبی خارج به نقطه‌ای در دسترس کشور بیاورد.

در همین رابطه معاون وزیر امور خارجه کره جنوبی با اشاره به سفر‌های مقامات کره به تهران، حل و فصل پرونده پول‌های بلوکه شده ایران درکره جنوبی، ملاقات وزاری خارجه ۲ کشور در حاشیه نشست سازمان ملل متحد را طی دو سال گذشته به عنوان دورانی یاد کرد که روابط دوجانبه بین ۲ کشور ارتقای چشمگیری پیدا کرده است و فصل بعدی روابط دو کشور بر اساس اعتماد مستمر، گفت‌و‌گو و همکاری بسیار پربارتر از دانست.

بهانه‌های واهی برای اینکه پول های بلوکه شده به ایران را باز نگردد

موضوع پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی مربوط به میعانات گازی بود که این کشور از ایران خریداری کرده بود، اما با بهانه‌های واهی از جمله تحریم‌های بانکی از پرداخت وجوه آن خودداری می‌کرد و این مبلغ را به صورت وون کره جنوبی در حسابی در کره جنوبی مسدود کرد. در همین حین نیروی دریایی سپاه پاسداران جمهوری اسلامی تانکری متعلق به کره جنوبی را که در نزدیکی تنگه هرمز که موجب آلودگی زیست محیطی شده بود را ضبط کردند. دولت‌های غربی توقیف این نفتکش را به عنوان گروکشی ایران برای وصول طلب خود از کره جنوبی عنوان کرد، اما ایران در کمال صداقت اجازه خروج به ملوانان این نفت کش داد و در نهایت این نفتکش آزاد شد.

سرانجام رایزن‌های سیاسی ایران نیز به تعامل با این کشور پرداخته و قرار شد که این کشور حدود ۶ میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شده ایران را آزاد نماید و با تبدیل آن به ارزی رایج به حساب بانک‌های ایرانی در قطر بفرستد و هزینه تبدیل پول نیز به عهده کشور میانجی قرار گیرد. دلیل کاهش ۱ میلیارد دلاری مبلغ پرداختی نسبت به طلب ایران نیز کاهش ارزش وون کره در مقابل دلار و برداشت بخشی از مبلغ برای پرداخت هزینه‌های خرید دارو و پرداخت حق عضویت ایران در سازمان‌های بین المللی عنوان شد.

چرا آزاد سازی پول‌های بلوکه شده ایران اهمیت دارد؟

در هرصورت اظهارات معاون وزیر امور خارجه کره جنوبی به این معنا است که با وجود تحریم‌های ایالات متحده، کشور‌های جهان در صورت وجود دیپلماسی قوی خواهان افزایش و یا حفظ روابط اقتصادی خود با جمهوری اسلامی ایران هستند و اهمیت چندانی به این تحریم‌های یک جانبه در برابر منافع خود نخواهند داد؛ حتی این موضوع را می‌توان به کشور‌هایی که سیاست‌های غرب گرایانه دارند نیز نسبت داد، چرا که کره جنوبی به صورت سنتی متحد ایالات متحده است.

شایان ذکر است که حدود ۶ میلیارد دلار از منابع ایران در کشور عراق نیز با همین شیوه مسدود شده بود که طی رایزنی‌هایی این مبلغ نیز آزاد شد. جالب توجه است که با وجود تشدید تحریم‌های ایران میزان صادرات نفت کشور، بر اساس آمار گمرک طی نیمه اول ۱۴۰۳ صادرات نفت جمهوری اسلامی از لحاظ وزنی ۵ درصد و از لحاظ ارزشی ۷ درصد افزایش یافته است.

همچنین آمار‌های گمرکی نشان می‌دهد در ۹ ماهه سال جاری، حجم صادرات غیرنفتی ایران از لحاظ وزنی به ۱۴۴ میلیون و ۲۸۹ هزار تن و از لحاظ ارزش به ۹۴ میلیارد و ۲۹ میلیون دلار رسیده است. داده‌های منتشر شده نشان می‌دهد در این مدت صادرات قطعی کالا‌های غیرنفتی کشور بالغ بر ۱۱۶ میلیون و ۳۴۸ هزار تن و به ارزش ۴۳ میلیارد و ۱۴۰میلیون دلار بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، افزایشی ۱۳.۷۷ درصدی در وزن و ۱۸.۰۳ درصدی در ارزش دلاری داشته است.

جالب است بدانیم که ایالات متحده نه تنها در جریان مذاکرات برجام بر توافقات انجام شده تعهد نداشت بلکه یکبار دیگر نیز در موضوع آزادسازی منابع بلوکه شده ایران، بدعهدی کرده است. در سال ۱۳۵۹ با میانجیگری کشور الجزایر دو کشور بر سر استرداد دارایی ایران از سوی واشینگتن به توافق رسیدند، به موجب قرارداد الجزایر، آمریکا متعهد شد که با اعاده وضعیت مالی ایران به قبل از ۲۳ آبان ماه ۱۳۵۸ کلیه دارایی‌ها و اموال مسدود شده ایران که پس از تسخیر سفارت آمریکا در ایران، توقیف کرده را آزاد کند، اما این اتفاق هیچگاه روی نداد.

چه باید کرد بازار ارز رنگ آرامش بیشتری به خود ببیند

مفهوم رسیدن به جایگاه جهانی شدن موضوع تازه‌ای برای کشور‌ها از جمله ایران نیست و با این هدف‌گذاری افزایش مراودات در زمینه‌های مختلف اقتصادی، تجاری، فرهنگی باکشور‌ها و دولت‌ها در سراسر جهان پایه گذار جهانی شدن است. اما راه‌های رسیدن به این جایگاه چیست؟ برای دستیابی به بازارهای جهانی بازگشت منابع ارزی به کشور حائز اهمیت است چراکه قطعا با دست خالی نمی توان به شرایط رسید.

ما در کشور‌های آمریکا، انگلیس، کره، چین و عراق،ژاپن پول بلوکه شده داریم. با توجه به آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران در سایر کشورها می‌توان امیدوار بود که در کنار تراز تجاری مثبت و افزایش درآمد‌های نفتی، بازار ارز در ادامه نیز رنگ آرامش بیشتری به خود ببیند و شاهد کاهش نرخ‌ها در این بازار باشیم.

چراکه کارشناسان معتقدند بانک مرکزی می‌تواند نرخ ارز را با توجه به فراوان‌تر شدن ارزآن هم به واسطه وجود منابع ارزی آزاد شده به کشورهفته به هفته کاهش بدهد، چون در وضعیت فعلی نرخ ارز بالاتر از نرخ واقعی آن است که این امر می‌تواند به افت قیمت بازار سایر کالا‌ها و خدمات نیز بیانجامد.