مدیرکل دفتر هماهنگی طرح‌ها، اندازه‌گیری و صحه‌گذاری ساتبا، گفت:به منظور رفع ناترازی انرژی کشور، دو مسیر اصلی در دستور کار قرار دارد؛ توسعه ظرفیت تولید به ویژه از طریق توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش مصرف از طریق بهینه‌سازی انرژی در سمت تقاضا.
سالار آتش‌پر، در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا گفت: اگر فضای مناسبی فراهم شود تا انرژی صرفه‌جویی‌شده به سمت صنایعی هدایت گردد که بخش تقاضای اصلی در بازار را تشکیل می‌دهند؛ نهایتا به کاهش مضاعف شدت انرژی در کشور منجر خواهد شد. بنابراین، اهداف طرح‌ها را نمی‌توان محدود به یک عنوان دانست؛ کاهش مصرف، افزایش بهره‌وری و کاهش شدت انرژی، سه هدف هم‌راستا و مکمل یکدیگرند که هم‌زمان دنبال می‌شوند.
اتش پر تاکید کرد: به منظور رفع ناترازی انرژی کشور، دو مسیر اصلی در دستور کار قرار دارد؛ توسعه ظرفیت تولید به ویژه از طریق توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش مصرف از طریق بهینه‌سازی انرژی در سمت تقاضا؛ بنابراین طی سال گذشته با راه‌اندازی «بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست کشور» و عرضه گواهی صرفه‌جویی برق در بورس انرژی، امکان بازگشت سرمایه برای بخش خصوصی از محل صرفه‌جویی فراهم شده است.
مدیرکل دفتر هماهنگی طرح‌ها، اندازه‌گیری و صحه‌گذاری ساتبا، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه طرح‌های بهینه‌سازی انرژی درحال‌حاضر چه جایگاهی در برنامه‌های کلان انرژی کشور دارند؟گفت:به طور کلی باید برای رفع ناترازی انرژی در کشور دو راهکار وجود دارد؛ اول، افزایش ظرفیت عرضه با اولویت توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر و دوم، بهینه‌سازی در سمت تقاضا؛ بنابراین، طرح‌های بهینه‌سازی انرژی جایگاه بسیار مهمی در سیاست‌های کلان کشور دارند.
وی گفت:با این حال، در سال‌های گذشته به دلیل کم توجهی به زیرساخت‌های سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، روند توسعه این بخش با تاخیر پیش رفت؛ اما با افتتاح بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست کشور و راه‌اندازی تابلوی گواهی صرفه‌جویی برق در بورس انرژی در آذرماه سال گذشته توسط وزارت نیرو با همکاری بورس انرژی، مسیر بازگشت سرمایه از محل صرفه‌جویی برای سرمایه‌گذاران فراهم شده و اکنون این بازار بستری ایجاد کرده که پروژه‌های بهینه‌سازی بتوانند از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر شوند و سرمایه‌گذاران اطمینان لازم را برای ورود به این حوزه داشته باشند؛ این تحول موجب شده که جایگاه واقعی طرح‌های بهینه‌سازی در سطح ملی دوباره احیا شود.
اتش پر ادامه داد: با برگزاری مراسم رسمی معرفی پروژه‌های بهینه‌سازی در حضور رئیس‌جمهور، برای نخستین‌بار بعد از سال‌ها، این پروژه‌ها به‌صورت رسمی ارائه و در جلسات بالادستی مورد بررسی قرار گرفتند. این موضوع نشان‌دهنده بازگشت جایگاه کلان بهینه‌سازی انرژی در سیاست‌های کشور است؛ جایگاهی که بر پایه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و ایجاد بازار گواهی صرفه‌جویی انرژی بنا شده است.
وی گفت: در این مدل، به ازای میزان صرفه‌جویی انرژی، گواهی صرفه‌جویی صادر می‌شود که قابلیت خرید و فروش در تابلو بورس انرژی دارد؛ این فرآیند سبب می‌شود سرمایه‌گذار ضمن دریافت سود معقول، بازگشت سرمایه‌ای مطمئن داشته باشد و ریسک فعالیتش در پروژه‌های بهینه‌سازی کمتر شود.
مدیرکل دفتر هماهنگی طرح‌ها، اندازه‌گیری و صحه‌گذاری ساتبا، مهم‌ترین هدف این طرح‌ها در امسال چیست؟ کاهش مصرف، افزایش بهره‌وری یا کاهش شدت انرژی؛ کدام اولویت دارد؟ تأکید کرد:برای رفع ناترازی انرژی، هیچ‌یک از دو مسیر توسعه عرضه یا صرفه‌جویی در مصرف به‌تنهایی پاسخگو نیستند و این دو باید به‌صورت هم‌زمان پیش بروند تا شکاف بین تولید و مصرف هر ساله جبران شود.
وی ادامه داد:در سال گذشته تمرکز اصلی در حوزه بهینه سازی، بر ایجاد زیرساخت‌ها بود، اما امسال در کنار اخذ مصوبات جدید برای برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت، پیشبرد طرح‌ها و اجرای پروژه‌هایی که برای آنها مصوبه دریافت شده، هدفگذاری صورت گرفته است.
آتش پرادامه داد: افزایش بهره‌وری به‌طور طبیعی منجر به کاهش مصرف انرژی می‌شود. اگر فضای مناسبی فراهم شود تا انرژی صرفه‌جویی‌شده به سمت صنایعی هدایت گردد که بخش تقاضای اصلی در بازار را تشکیل می‌دهند؛ نهایتا به کاهش مضاعف شدت انرژی در کشور منجر خواهد شد. بنابراین، اهداف طرح‌ها را نمی‌توان محدود به یک عنوان دانست؛ کاهش مصرف، افزایش بهره‌وری و کاهش شدت انرژی، سه هدف هم‌راستا و مکمل یکدیگرند که هم‌زمان دنبال می‌شوند.
به گفته آتش پر، با این حال، هدف ما صرفا اجرای پروژه‌هایی نیست که فقط به صورت کاهش مصرف نمود دارند؛ با وجود اینکه این موضوع، اولویت است، ولی بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست ابزار‌های جدیدی در اختیار ما قرار داده است که به پیشبرد جامع اهداف بهره‌وری کمک می‌کند. از جمله این ابزار‌ها می‌توان به آموزش و آگاه‌سازی عمومی، حمایت از آزمایشگاه‌های مرجع، توسعه مراکز اسقاط تجهیزات کم‌بازده، و تسهیل تامین مالی پروژه‌ها اشاره کرد؛ در واقع ایجاد این بازار، بستری فراهم کرده تا مجموعه‌ای از ابزار‌های اجرایی و مالی در خدمت ارتقای بهره‌وری انرژی کشور قرار گیرد و زمینه استفاده موثر از ظرفیت‌های مختلف فراهم شود.
مدیرکل دفتر هماهنگی طرح‌ها، اندازه‌گیری و صحه‌گذاری ساتبا، در پاسخ به این سوال که با توجه به چالش ناترازی انرژی در کشور، چه میزان از مصرف قابل صرفه‌جویی از طریق اجرای این طرح‌ها پیش‌بینی شده است؟اظهار کرد:همانطور که اشاره شد، ناترازی موجود در کشور باید از دو مسیر اصلاح شود؛ در حوزه مصرف، ظرفیت‌های متنوعی برای بهینه‌سازی وجود دارد که طی سال‌های اخیر کمتر به آنها توجه شده است. در بخش‌هایی مانند روشنایی معابر، روشنایی فضا‌های داخلی اماکن عمومی، بیمارستان‌ها و مراکز آموزشی، همچنین در حوزه سرمایش و کشاورزی، تلفات قابل‌توجهی مشاهده می‌شود که هر کدام ظرفیت بزرگی برای صرفه‌جویی دارند.
وی گفت: به عنوان مثال در بخش روشنایی معابر، بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ مگاوات ظرفیت کاهش توان شناسایی شده که از نظر انرژی معادل تولید سالانه نیروگاه خورشیدی ۲۰۰۰ مگاواتی است. در حوزه کولر‌های آبی نیز که حدود ۲۰ میلیون دستگاه در کشور وجود دارد، ظرفیت کاهش حداقل ۱۰ هزار مگاوات توان وجود دارد که معادل انرژی تولیدی سالانه نیروگاه خورشیدی ۱۵ هزار مگاواتی است.
مدیرکل دفتر هماهنگی طرح‌ها، اندازه‌گیری و صحه‌گذاری ساتبا، در کنار این موارد، در بخش کشاورزی و صنایع نیز ظرفیت‌های زیادی وجود دارد. اکنون سقف تعیین‌شده برای بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست ۵۰ میلیارد کیلووات ساعت است که این رقم در ابتدای سال ۲۰ میلیارد بود و در جلسه کمیسیون انرژی با توجه به تحقق اهداف قبلی، به ۵۰ میلیارد افزایش یافت. البته اجرای کامل این برنامه نیازمند هم‌افزایی میان دستگاه‌های مختلف کشور در حوزه‌هایی مانند ثبت سفارش، تخصیص منابع، واردات تجهیزات و لوجستیک اجرایی است تا بتوان ظرفیت موجود را به‌طور واقعی به ثمر رساند.
آتش پر در پاسخ به این سوال که درحال‌حاضر زیرمجموعه طرح‌های بهینه‌سازی انرژی؛ چه پروژه‌هایی در دست اجرا است و وضعیت طرح‌های بازار بر اساس مصوبات اخذ شده به چه صورت دنبال می‌شود؟گفت:بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط زیست، بازاری نوپا است و هنوز یک سال از آغاز فعالیت رسمی آن نمی‌گذرد. با این حال تاکنون ۳۱ مصوبه برای اجرای پروژه‌های این بازار اخذ شده که مجموعا معادل حدود ۷۰۰ مگاوات کاهش توان در سمت مصرف است. این رقم از نظر انرژی معادل تولید سالانه ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی محسوب می‌شود که عدد قابل‌توجهی است.
وی گفت: انتظار می‌رود بخش قابل‌توجهی از این پروژه‌ها تا پایان سال ۱۴۰۵ و بخش دیگر تا سال ۱۴۰۶ به مرحله اجرا و بهره‌برداری کامل برسند؛ مصوبات اخذشده، حوزه‌های مختلفی از جمله طرح‌های اصلاح روشنایی معابر، جایگزینی موتور‌های BLDC در کولر‌های آبی، بهینه‌سازی روشنایی فضا‌های داخلی در مراکز درمانی و آموزشی و همچنین پروژه‌های مرتبط با کولر‌های گازی در مناطق جنوبی کشور را پوشش می‌دهد.
مدیرکل دفتر هماهنگی طرح‌ها، اندازه‌گیری و صحه‌گذاری ساتبا، تاکید کرد: در حال‌حاضر بیش از ۱۵۰ هزار دستگاه چراغ در قالب پروژه‌های مختلف روشنایی معابر تعویض شده و حدود ۷۰ هزار لامپ و چراغ در بیمارستان‌ها و مراکز آموزشی جایگزین شده است؛ در طرح جایگزینی موتور کولر‌های آبی نیز بخش پایلوت با بیش از ۳۰۰۰ دستگاه اجرا شده و زیرساخت‌های ثبت‌نام و مشارکت مردمی نیز فراهم شده است.
وی گفت: اجرای این پروژه‌ها تاکنون منجر به کاهش حدود ۴۰ مگاوات توان در سمت مصرف شده است که از نظر معادل تولید، برابر با ۱۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی است؛ این عدد نشان‌دهنده آغاز یک روند پایدار در مسیر بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور است.
source